Người Mỹ thực sự tự tin và nước Mỹ hành động như thể thế giới này là của riêng họ. Nước Mỹ can dự vào mọi vấn đề bất kể dưới góc độ nào,ựthayđổicủanướcMỹsausựkiệkết quả bóng đá belarus từ cuộc xâm lược Iraq, các cuộc chiến chống khủng bố ở Nam Á đến các cuộc xung đột gần đây tại Trung Đông và Bắc Phi. Một thập kỷ đã trôi qua và nước Mỹ đã thay đổi đến mức không thể nhận ra được nữa.

Có lẽ không khó để nhận ra sự thay đổi của nước Mỹ trong lĩnh vực chính trị. Có nhiều lý do giải thích tại sao ông Barack Obama được bầu làm Tổng thống Mỹ vào cuối năm 2008. Nhưng ít ai ngờ rằng lý do quan trọng nhất lại là lý do đơn giản nhất: người Mỹ không còn tin tưởng vào đường lối của đảng Cộng hòa.

Trong thời gian đảng Cộng hòa cầm quyền (2000-2008), nước Mỹ đã chủ động gây ra cuộc chiến Iraq nhưng lại bị động trước cuộc khủng hoảng tài chính-kinh tế năm 2008, mặc dù cuộc khủng hoảng này xuất phát từ chính sự yếu kém trong ngành bất động sản và tài chính Mỹ. Và khi rơi vào khủng hoảng, người Mỹ nghĩ ngay đến một sự thay đổi, mới mẻ và cấp tiến, để khôi phục vị thế "bá vương" một thời của mình, cũng như nhằm ngăn chặn một cuộc suy thoái lớn có thể xảy ra.

Còn về kinh tế, gần đây người ta nói nhiều đến việc dịch chuyển trọng tâm quyền lực từ Tây sang Đông và rằng thế kỷ XXI sẽ là thế kỷ của châu Á. Nhà kinh tế học Jim O’neill của tổ chức Goldman Sachs cũng đã nói: "Trong khi Mỹ tiến hành chiến tranh ở Trung Đông và chiến đấu với Taliban ở Afghanistan, những nước khác - trong đó có các thành viên của khối các nước mới nổi BRICS (gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) - lại tiếp tục tăng trưởng kinh tế, xây dựng các quan hệ đối tác mới và thoát ra khỏi khủng hoảng kinh tế nhanh hơn Mỹ cũng như các đồng minh của Mỹ".

Quả lắc lịch sử đã dao động từ một thế giới đơn cực với nước Mỹ làm bá chủ kinh tế sang thế giới đa cực, với sự nổi lên mạnh mẽ của nhiều nền kinh tế hùng mạnh, và điều này sẽ còn tiếp diễn với xu thế khó có thể đảo ngược trong nhiều thập kỷ tới.

Sự thay đổi lớn nhất của nước Mỹ có lẽ là trong lĩnh vực quân sự. Vụ tấn công khủng bố 11-9-2001 khiến nước Mỹ và thế giới bàng hoàng. Một cuộc chiến mới, phi truyền thống cũng đã được nhanh chóng phát động dưới cái tên "cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố toàn cầu" với lòng tin thái quá cho rằng cuộc chiến tranh công nghệ cao có thể đè bẹp kẻ thù vốn chỉ có trong tay những thiết bị và vũ khí chiến đấu công nghệ thấp. Kết quả là chi phí quân sự của Mỹ đã tăng gần gấp đôi (lên tới 1.280 tỷ USD), kỹ thuật chiến đấu thay đổi, các cơ quan tình báo và an ninh nội địa cũng được mở rộng.

Tất cả những điều này cho thấy một sự thay đổi mạnh mẽ nhất kể từ thời Chiến tranh Lạnh. Một thế hệ mới các sĩ quan hiếu chiến lên nắm quyền, đứng đầu là Tướng David Petraeus - người đã được Washington ca ngợi là có công khôi phục nỗ lực chiến đấu ở Iraq. Song những năm tháng chiến tranh kéo dài đã tiêu tốn nhân lực một cách khủng khiếp, với hơn 6.000 lính Mỹ chết và 45.000 người bị thương. Bên cạnh đó, tỷ lệ ngày càng tăng các vụ tự sát và các vấn đề về chấn thương tâm lý của các quân nhân cũng đang đặt ra một gáng nặng lớn cho xã hội Mỹ.

Tất nhiên, nước Mỹ không phải đã mất hết mà vẫn còn những điểm ưu việt như có nhiều trường đại học nổi tiếng, sự kết hợp hiếm có giữa quyền lực cứng và mềm, các doanh nghiệp Mỹ chiếm một nửa số lượng các công ty lớn nhất trên thế giới và đồng USD vẫn chiếm hơn 60% giao dịch quốc tế. Mặc dù vậy, trong xu thế hiện nay, những yếu tố đó có vẻ không thuyết phục được những người phản đối cuộc chiến chống khủng bố do Mỹ tiến hành và cuộc khủng hoảng tài chính -kinh tế năm 2008. Vì vậy, việc nước Mỹ suy thoái, theo họ, là điều tất yếu.

Vũ Hà