Với mục tiêu phục vụ ngày càng toàn diện, trực tiếp và thường xuyên nhu cầu tinh thần của Nhân dân, thiết chế văn hoá ở ấp, xã dần tăng lên về số lượng, chất lượng đầu tư cũng được quan tâm hơn.

Với mục tiêu phục vụ ngày càng toàn diện, trực tiếp và thường xuyên nhu cầu tinh thần của Nhân dân, thiết chế văn hoá ở ấp, xã dần tăng lên về số lượng, chất lượng đầu tư cũng được quan tâm hơn.

Ông Dương Hoàng Giang, Trưởng Phòng Xây dựng nếp sống văn hoá và gia đình, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, cho biết: “Việc tập trung xây dựng và nâng chất hoạt động của thiết chế văn hoá cơ sở là nhiệm vụ cấp thiết hiện tại. Thực tế, hệ thống thiết chế hiện nay chưa phát huy hết công năng, cần phải có sự thay đổi”.

Thiết chế văn hoá cơ sở hiện nay là rất cần, nhưng công năng chưa được phát huy, có nguy cơ gây lãng phí ngân sách Nhà nước.

Một thông tin mà bấy lâu nay nhiều bên băn khoăn đó là việc phân cấp quản lý, chủ đầu tư xây dựng của các trung tâm văn hoá - thể thao cấp xã. Ðến nay, toàn tỉnh có 36/82 xã hình thành được thiết chế này. Qua khảo sát, ở không ít địa phương, nhiều cán bộ phụ trách đinh ninh chủ đầu tư, cấp quản lý trực tiếp là Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch. Thực tế được ông Giang khẳng định: “Sở chỉ có chức năng tham mưu với UBND tỉnh để hình thành các chính sách, cơ chế quản lý trung tâm, hỗ trợ về các nghiệp vụ liên quan. Phân cấp quản lý trực tiếp về hoạt động, kinh phí, con người là của huyện và xã. Hằng năm, sở cũng tham mưu đề xuất xây dựng mới các trung tâm có nhu cầu thực tế”.

Theo tính toán, mỗi trung tâm hình thành nguồn vốn dao động khoảng 7-8 tỷ đồng. Cơ bản phải có từ 3-5 phòng chức năng. Phần đông các trung tâm hiện nay hoạt động phục vụ cho chức năng hành chính, chính trị của cấp xã. Một vấn đề khác, người dân cũng “ngại đến” do trung tâm nằm ở trong khuôn viên của bộ máy quản lý, điều hành xã. Hoạt động chuyên đề, văn nghệ - thể thao, truy cập internet và phục vụ sách cho bà con về cơ bản đã được tiến hành nhưng hiệu quả chưa cao. Về nhân lực, theo yêu cầu, mỗi trung tâm cần phải có 5-7 người, tuy nhiên khung biên chế cấp xã không có. Kinh phí hoạt động hằng năm của trung tâm văn hoá - thể thao cấp xã cũng “liệu cơm gắp mắm”, có nơi gần 100 triệu đồng/năm, có nơi không có. Hiện tỉnh phân bổ 1 năm khoảng 4 tỷ đồng cho mỗi huyện để đầu tư hoàn thiện hệ thống thiết chế cơ sở.

Tình hình ở trụ sở sinh hoạt ấp, khóm cũng tương tự như cấp xã. Tuy nhiên, quy mô, tính chất và hiệu quả của loại thiết chế này hiện nay không thực sự là cấp thiết. Ngoài một bộ phận nhỏ được đầu tư và phát huy công năng, hệ thống này cũng đang được tính toán để vừa phục vụ bà con, vừa tránh lãng phí.

Theo ông Giang: “Hạ tầng văn hoá cần thiết phải đầu tư, vấn đề còn lại là khai thác như thế nào. Cấp xã, ấp là những nơi thật sự cần được quan tâm vì bà con ở nhiều vùng đời sống văn hoá, tinh thần vẫn còn khó khăn”.

Theo lời ông Giang, hướng mở của thiết chế văn hoá cơ sở là hình thành được các hội trường, nơi sinh hoạt chính trị, hành chính cho xã, ấp. Thiết lập được sân khấu ngoài trời, tiến đến hình thành sân khấu đa năng, phục vụ linh hoạt các hoạt động của cơ sở. Sở sẽ trực tiếp tham mưu, lựa chọn những điểm để hỗ trợ các mặt, nâng chất toàn diện hoạt động để từ đó nhân rộng ra toàn tỉnh. Tích cực thực hiện quá trình xã hội hoá các hoạt động của thiết chế, hình thành các dịch vụ mới và có nhu cầu để tạo nguồn kinh phí. Hiện nay, trung tâm là đơn vị được xếp vào loại có thu, nhưng thực tế hoàn toàn ngược lại. Các vị trí công tác ở trung tâm hiện nay cũng chưa nhận được chế độ phụ cấp và hoàn toàn là kiêm nhiệm.

Các trung tâm phải có quyết định hình thành, quyết định bổ nhiệm các vị trí, trong đó chủ nhiệm được đề xuất là lãnh đạo phụ trách khối văn hoá - xã hội của xã. Hiện dự thảo đổi mới và phát huy công năng của trung tâm đã được sở trình lên UBND tỉnh. Mỗi trung tâm phải có quy định, quy chế hoạt động, quy chế phối hợp hoạt động với các ban, ngành, đoàn thể, có kế hoạch hoạt động, phân bổ kinh phí cụ thể. Trung tâm cũng sẽ là nơi để thực hiện nhiệm vụ phổ cập văn hoá, định hướng và đào tạo nghề, trung tâm học tập cộng đồng.

Ông Dương Hoàng Giang khẳng định: “Nếu thực hiện được đồng bộ những vấn đề trên, thiết chế văn hoá ở cơ sở nhất định sẽ lột xác, trở thành địa chỉ tin cậy phục vụ toàn tâm, toàn ý và hiệu quả cho Nhân dân”./.

Bài và ảnh: Phạm Nguyên