【tỷ số sao paulo】Mục đích chính của việc tăng khung thuế bảo vệ môi trường không phải để tăng thu cho NSNN

Tăng thuế BVMT đối với xăng dầu góp phần hạn chế ô nhiễm môi trường,ụcđíchchínhcủaviệctăngkhungthuếbảovệmôitrườngkhôngphảiđểtătỷ số sao paulo khuyến khích sử dụng năng lượng sạch.

PV: Dự thảo Luật Thuế BVMT (sửa đổi) đang thu hút sự chú ý của công luận. Là người có nhiều năm nghiên cứu về chính sách thuế, bà thấy dự thảo lần này như thế nào?

Bà Nguyễn Thị Cúc:Trong thực tế, Luật Thuế BVMT đã có những tác động tích cực, góp phần quan trọng vào việc BVMT. Một số mặt hàng đã đưa vào thuế BVMT có mức thu thuế khá cao, như túi nilon chẳng hạn. Tuy nhiên, việc quản lý đối với các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, có nguy cơ ô nhiễm môi trường chưa tốt, nên chưa phát huy hiệu quả cao. Vì thế lần này, Luật Thuế BVMT sửa đổi có chỉnh sửa nội dung này theo hướng tăng thuế BVMT đối với sản phẩm túi nilon. Cụ thể, điều chỉnh tăng mức thuế suất túi nilon từ 30.000 - 50.000 đồng/kg lên 40.000 - 80.000 đồng/kg. Có thể nói, việc điều chỉnh tăng thuế BVMT đối với túi nilon là rất cần thiết.

Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng cụ thể hóa thêm phần quy định túi nilon như thế nào mới phải chịu thuế: Như có miệng túi, có đáy, có thành…; không thu thuế đối với dạng màng mỏng để bảo vệ, che chắn cây cảnh… Điều này là rất phù hợp, rõ ràng và minh bạch hơn.

Ngoài túi nilon, trong dự thảo Luật Thuế BVMT sửa đổi lần này đã cụ thể hóa mức thuế đối với nhóm xăng dầu, cụ thể thêm nhóm, mặt hàng xăng E5, E10… Đáng chú ý, dự thảo lần này có 2 phần thay đổi quan trọng. Thứ nhất là thời điểm nộp thuế BVMT. Theo quy định của Luật Thuế BVMT hiện hành, đối với khâu nhập khẩu xăng dầu, thời điểm tính thuế là khi nhà nhập khẩu đăng ký tờ khai hải quan, điều này là hoàn toàn hợp lý. Thời điểm tính thuế đối với các nhà sản xuất là thời điểm chuyển giao hàng hóa, quyền sở hữu, sử dụng… nhưng đối với mặt hàng xăng dầu thời điểm tính thuế lại là khi các doanh nghiệp (DN) đầu mối bán ra. Với quy định này, việc thu thuế thiếu thuận lợi. Do đó, dự thảo Luật Thuế BVMT lần này có sửa đổi thời điểm tính thuế xăng dầu cũng như các hàng hóa khác. Như thế là hoàn toàn phù hợp với điều kiện quản lý, thống nhất với các sắc thuế, như thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế nhập khẩu đang thực hiện, thuận lợi cho cả cơ sở sản xuất kinh doanh và cơ quan thuế.

Thứ hai, về mức thuế tính theo lít xăng, dự thảo có quy định khung thuế được điều chỉnh theo hướng tăng, trước đây là từ 1.000 đồng đến 4.000 đồng/lít, thì nay điều chỉnh tăng từ 3.000 đồng/lít đến 8.000 đồng/lít. Tôi cho rằng khi điều chỉnh lại khung thuế BVMT, Bộ Tài chính đã dựa trên nhiều yếu tố: Giá xăng dầu của Việt Nam thấp hơn so với các nước trong khu vực; mức ảnh hưởng của cơ cấu đầu vào và đầu ra của sản phẩm sử dụng xăng dầu; chiến lược cải cách hệ thống thuế. Cả 3 mục tiêu trên phải gắn kết với nhau.

Chúng ta thấy rằng, chiến lược cải cách hệ thống thuế hiện nay được thực hiện theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho DN. Thuế thu nhập DN (TNDN) đang có xu hướng giảm dần. Trước đây thuế TNDN là 32%, rồi xuống 28%, 25%, 22% và hiện là 20%. Về thuế GTGT, chính sách không có thay đổi nhiều, nhưng lại bổ sung thêm các điều khoản không phải kê khai tính thuế, cũng có nghĩa là không phải nộp thuế đầu ra, nhưng được khấu trừ thuế đầu vào. Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) cũng có xu hướng giảm.

Việc giảm tỷ lệ điều tiết thuế và giảm tỷ lệ thuế, phí/GDP theo mục tiêu của lộ trình cải cách thuế, nhưng đồng thời cũng phải thực hiện được chỉ tiêu tổng số tiền thuế thực thu vào NSNN năm sau phải tăng hơn năm trước từ 10%/năm trở lên… Việc tăng thu này được tính toán trong cơ cấu cân đối thu chi ngân sách nhà nước (NSNN) theo dự toán hàng năm đã được Quốc hội phê duyệt, thông qua. Vì thế, vấn đề đặt ra là nếu sắc thuế này giảm thì phải tăng cường quản lý thuế và nghiên cứu, điều chỉnh tăng một số sắc thuế khác mang tính định hướng tiêu dùng, bảo vệ tài nguyên, môi trường… Ví như, việc điều chỉnh giảm thuế TNDN là tạo cho DN có cơ sở tạo lập vốn, đầu tư mở rộng. Còn với thuế BVMT đối với xăng dầu, túi nilon có tác động lớn đến môi trường, nên khi tăng thuế sẽ góp phần sử dụng nguồn năng lượng này tiết kiệm hơn, hiệu quả hơn, người dân, DN sẽ cân nhắc chuyển sang sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường.

Bên cạnh đó, trong chính sách thuế liên quan đến phương tiện ô tô hiện nay, dự thảo thuế BVMT đánh vào mỗi lít xăng tăng, nhưng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) lại điều chỉnh giảm đối với các loại ô tô sử dụng năng lượng sinh học, chỉ bằng 30% so với các sản phẩm sử dụng xăng. Rõ ràng, bên này chúng ta tăng thuế BVMT đối với xăng dầu, nhưng bên kia nếu sử dụng năng lượng sạch, thân thiện với môi trường thì thuế lại giảm. Như vậy chúng tôi nghĩ rằng, các sắc thuế này có sự đan xen với nhau. Việc tăng thuế BVMT đối với một số sản phẩm như túi nilon, xăng dầu là cần thiết trong bối cảnh hiện nay.

PV: Theo bà, với việc tăng khung thuế BVMT đối với xăng dầu như dự thảo sẽ dẫn đến tăng giá. Điều này có ảnh hưởng thế nào đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các DN xăng dầu, cũng như DN vận tải không?

Bà Nguyễn Thị Cúc:Thuế BVMT không chỉ liên quan đến các DN trực tiếp kinh doanh xăng dầu, mà còn liên quan đến cả những DN sử dụng xăng dầu, ví như các DN vận tải chẳng hạn. Việc tăng thuế BVMT, đồng nghĩa với việc chi phí đầu vào tăng, khiến cho giá thành tăng lên. Nhưng để giảm giá thành, DN có thể xem xét việc tiết kiệm các chi phí khác. Tôi cho rằng, DN cũng cảm nhận thấy thuế TNDN đã nhiều lần được điều chỉnh giảm, hiện nay xuống còn 20%; nhưng thuế BVMT đối với xăng dầu từ nhiều năm nay vẫn ổn định. Rõ ràng, chúng ta phải cân đối trong tổng thể chính sách tài chính chung và mục tiêu chung của xã hội, đặc biệt là sử dụng năng lượng hiện nay như thế nào cho tiết kiệm và hiệu quả, hạn chế ô nhiễm môi trường có thể tác động ngược trở lại đến DN, giúp DN phát triển bền vững.

PV: Vừa qua đại diện Bộ Tài chính có giải thích trên báo chí rằng, việc chi cho BVMT cao hơn rất nhiều so với số thuế BVMT thu được. Ý kiến của bà về vấn đề này như thế nào?

Bà Nguyễn Thị Cúc:Tôi cho rằng đây là thực tế. Hiện nay chúng ta chi cho bảo vệ môi trường lớn hơn rất nhiều so với số tiền thuế thu được. Tuy nhiên chúng ta cũng không nên tư duy theo cách tiền thu từ thuế BVMT bao nhiêu thì chi bấy nhiêu. Điều này là không hợp lý. Tôi lấy ví dụ, khi chúng ta thu thuế TNCN, nghĩa là thu thuế của người có thu nhập cao để chi cho an sinh xã hội, để cho những người thu nhập thấp cũng được hưởng. Thuế TNDN thu của những DN có lãi để chi tiêu cho toàn xã hội, chứ không phải thu xong để chi hết trở lại cho họ.

Thuế BVMT cũng vậy. Mục đích chính của thu thuế BVMT không phải để tăng thu cho NSNN. Tôi cho rằng, đã là thuế là có đóng góp cho NSNN, nhưng riêng thuế BVMT thì mục tiêu cao hơn của việc tăng thu, đó là nâng cao ý thức của cộng đồng DN, của toàn xã hội trong việc BVMT. Để ý thức đó được tuân thủ, thì bên cạnh biện pháp giáo dục, động viên, phải sử dụng biện pháp bằng tiền thông qua thuế. Theo đó, thuế BVMT ngoài mục đích BVMT ra, cũng giống như các sắc thuế khác còn có phần đóng góp nguồn lực tài chính cho sự phát triển kinh tế, xã hội của nước nhà.

PV: Xin cảm ơn bà!

Nhật Minh