【đan mạch – bắc ireland】Thu hồi nợ đọng: Chịu tác động mạnh từ khó khăn của doanh nghiệp

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh). Ảnh: Q. Hùng

Phân tích về con số nợ thuế, theo Cục thuế XNK (Tổng cục Hải quan), số nợ thuế trên bao gồm cả các khoản nợ đọng từ những năm 2005 trở về trước chưa thu hồi được. Các khoản nợ này chủ yếu là do Luật thuế XK, NK có hiệu lực thi hành trước 1-1-2006 cho phép DN được nợ thuế mà không ràng buộc điều kiện phải là DN chấp hành tốt pháp luật thuế. Có tình trạng lợi dụng sự thông thoáng để thành lập DN, lợi dụng chính sách ân hạn thuế để trây ỳ nợ thuế, không nộp thuế đúng hạn...

Bên cạnh đó, quá trình triển khai Luật Quản lý thuế (có hiệu lực từ 1-7-2007) đã phát sinh vướng mắc, tồn tại dẫn đến hạn chế khả năng thu hồi nợ đọng. Việc cho áp dụng ân hạn thuế dẫn đến DN lợi dụng trây ỳ không nộp thuế đúng thời hạn mặc dù có khả năng thanh toán, phối hợp của các cơ quan chức năng trong thực hiện thu hồi nợ thuế, cung cấp về thông tin người nộp thuế còn hạn chế và thiếu thông tin về tài khoản của DN tại các ngân hàng và số dư tài khoản.... đã khiến số nợ thuế gia tăng.

Một nguyên nhân nữa đó là quá trình thực hiện các biện pháp cưỡng chế theo quy định tại Điều 93 Luật Quản lý thuế dù đã có tác động tích cực trong thu hồi nợ thuế, nhưng cũng bộc lộ những mặt hạn chế. Việc thực hiện tuần tự các biện pháp cưỡng chế (nếu không phát hiện người nộp thuế có hành vi bỏ trốn, tẩu tán tài sản) sẽ không thật sự hiệu quả do không được áp dụng những biện pháp cần áp dụng ngay một cách phù hợp nhất.

Và nguyên nhân quan trọng là do nền kinh tế vẫn còn ảnh hưởng của suy thoái, nhiều DN gặp khó khăn về tài chính đã ảnh hưởng đến việc thanh khoản, nộp thuế. Cá biệt có một số DN rơi vào tình trạng có nguy cơ giải thể hoặc phá sản. Tính đến hết tháng 6-2013, số DN giải thể, ngừng hoạt đã lên tới 26.324 DN, tăng 5,4% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy tình hình thu NSNN gặp không ít khó khăn, nhưng tại các Cục Hải quan tỉnh, thành phố công tác thu hồi nợ đọng trong nửa đầu năm 2013 đã được triển khai tích cực.

Số thu hồi nợ đọng đối với các tờ khai phát sinh trước ngày 31-12-2012 tại Cục Hải quan TP.HCM đạt trên 707 tỷ đồng; tại Cục Hải quan Bà Rịa - Vũng Tàu đạt 30,2 tỷ đồng; tại Cục Hải quan Hải Phòng thu được 416 tỷ đồng; tại Cục Hải quan Hà Nội là 147,25 tỷ đồng; tại Cục Hải quan Quảng Ninh là 48,282 tỷ đồng; tại Cục Hải quan Lạng Sơn là 20,442 tỷ đồng…

Có thể thấy, tuy đã tích cực triển khai các biện pháp thu, nhưng kết quả thu hồi nợ đọng trong 6 tháng đầu năm 2013 của ngành Hải quan vẫn chưa đạt được như mục tiêu đề ra… Nguyên nhân theo các đơn vị, chủ yếu do tình hình DN gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh.

Chủ động trong cách thức triển khai

Xác định việc thu hồi nợ đọng là một trong những giải pháp để thu hồi NSNN, vì vậy, để giảm số nợ thuế, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo Hải quan các địa phương trình các cấp có thẩm quyền xóa các khoản nợ được xóa theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế có hiệu lực từ ngày 1-7-2013 (bao gồm nợ đã quá hạn 10 năm đã áp dụng tất cả các biện pháp cưỡng chế nhưng chưa thu được, nợ của DN cổ phần hóa, sáp nhập, chuyển đổi sở hữu… phát sinh trước ngày 1-7-2007).

Đối với các khoản nợ quá hạn không có khả năng thu hồi của DN tự ngừng hoạt động nhưng chưa quá 10 năm, không thuộc đối tượng được xóa, Hải quan các địa phương sẽ hoàn tất hồ sơ chuyển cơ quan Cảnh sát điều tra xử lý theo thầm quyền.

Bên cạnh đó, Tổng cục cũng yêu cầu Hải quan các địa phương cần áp dụng trình tự thanh toán tiền thuế theo quy định tại Điều 45 Luật Quản lý thuế và khoản 12 Điều 11 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế. Đồng thời, phối hợp với cơ quan Thuế nơi DN đóng trụ sở để thực hiện thu hồi nợ thuế XNK đối với các DN được hoàn thuế GTGT tại cơ quan Thuế. Theo dõi chặt chẽ nợ thuế tạm thu để yêu cầu DN nộp thuế kịp thời khi quá thời hạn nộp thuế mà DN chưa XK. Theo dõi, quản lý chặt chẽ hàng gia công, nắm chắc thời hạn kết thúc của từng hợp đồng gia công để yêu cầu DN thanh khoản, nộp thuế đối với số hàng hóa chuyển tiêu thụ nội địa.

Cùng với đó, Tổng cục Hải quan tiếp tục duy trì Tổ đôn đốc, thu hồi nợ thuế của các Cục Hải quan địa phương để định hướng, chỉ đạo, giải quyết các vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện công tác thu hồi nợ, gắn trách nhiệm của CBCC với việc khen thưởng, kỷ luật nhằm đạt hiệu quả cao nhất trong công tác thu hồi nợ. Đối với các trường hợp có số nợ lớn có khả năng thu, Tổ đôn đốc, thu hồi nợ thuế của các Cục phối hợp với các cơ quan Công an, các ngân hàng thương mại, các cơ quan pháp luật có liên quan tại địa phương để thu hồi nợ.

Đặc biệt, hiện Tổng cục Hải quan đang xây dựng Quy trình theo dõi, quản lý nợ thuế, theo đó quy trình này sẽ quy định nội dung, trình tự, thủ tục, thời gian thực hiện công tác theo dõi quản lý nợ thuế đối với hàng hoá XNK. Quy trình này cũng được áp dụng để theo dõi quản lý nợ thuế đối với hàng hóa XNK tại cơ quan Hải quan các cấp và đưa ra các tiêu chí phân loại nợ (nhóm nợ khó thu, nhóm nợ chờ xử lý, nhóm nợ có khả năng thu), các bước thực hiện quản lý nợ… Và quy định nhiệm vụ cụ thể của các đơn vị từ cấp Tổng cục đến cấp chi cục… Theo đó, quy trình này được triển khai sẽ là một giải pháp rất hữu hiệu trong công tác thu hồi nợ thuế của ngành Hải quan.

Thu Trang