Năm 2016, theo cam kết, hạn ngạch thuế quan với mặt hàng đường là 85.000 tấn. Ảnh internet.

Đấu thầu NK đường?

Trong những năm qua, việc phân giao hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường luôn tạo nhiều “sóng gió” khi Hiệp hội Mía đường Việt Nam và nhiều doanh nghiệp cho rằng, cơ chế phân giao nặng tính chất “xin- cho”. Rất nhiều lần Hiệp hội này kiến nghị xóa bỏ cơ chế “xin- cho” bằng cách thay vì Bộ phân giao hạn ngạch thì tổ chức đấu thầu. Trong năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý đề xuất cho đấu thầu lượng hạn ngạch này và giao Bộ Công Thương chủ trì.

Tuy nhiên, năm 2015 do chưa chuẩn bị đầy đủ thủ tục đấu giá thí điểm hạn ngạch thuế quan nên Bộ Công Thương vẫn tiếp tục thực hiện phân giao cho các doanh nghiệp có nhu cầu nhập khẩu. Theo đó, lượng hạn ngạch thuế quan đường nhập khẩu được công bố là 81.000 tấn (bằng mức tối thiểu theo cam kết WTO).

Tháng 9-2015, theo ý kiến của Bộ NN&PTNT để không ảnh hưởng đến sản xuất mía đường trong nước, Bộ Công Thương đã phân giao 45.000 tấn đường thô cho các nhà máy sử dụng làm nguyên liệu sản xuất, 36.000 tấn đường cho các doanh nghiệp chế biến thực phẩm sử dụng đường làm nguyên liệu sản xuất sản phẩm. Đến hết năm 2015, các doanh nghiệp đã thực hiện nhập khẩu 80.000 tấn đường.

Năm 2016, Bộ Công Thương đã dự thảo thông tư hướng dẫn về việc đấu giá thí điểm hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường năm 2016, dự thảo quyết định thành lập hội đồng thí điểm đấu giá thí điểm hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường năm 2016. Hiện cơ quan này đang tổng hợp ý kiến tham gia của các bộ, ngành, hiệp hội để báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định việc đấu thầu toàn bộ lượng hạn ngạch thuế quan trong năm 2016 là 85.000 tấn.

Không ai muốn nhập trứng, nhu cầu về muối cao

Với 3 mặt hàng còn lại, trong năm 2015, lượng hạn ngạch thuế quan với mặt hàng trứng gia cầm, thuốc lá, muối lần lượt là 46.305 tá, 46.305 tấn, 102.000 tấn. Tuy nhiên, trên thực tế, mặt hàng thuốc lá nguyên liệu mới nhập khoảng 25.870 tấn.

Mặt hàng thuốc lá nguyên liệu, để đảm bảo nguồn nguyên liệu sản xuất trong nước, trong năm 2015, lượng thuốc lá nguyên liệu được nhập khẩu là 46.305 tấn nhưng trên thực tế mới nhập khoảng 25.870 tấn. Mặt hàng trứng gia cầm, từ 2007 đến nay dù công bố lượng hạn ngạch nhập khẩu nhưng không có doanh nghiệp nào đăng ký nhập khẩu.

Với mặt hàng muối, để phục vụ nhu cầu về muối công nghiệp chất lượng cao phục vụ sản xuất hóa chất, ngoài lượng muối trong hạn ngạch được phân giao, năm 2015 các doanh nghiệp đã phải nhập 312.986 tấn muối ngoài hạn ngạch.

Để việc điều hành trong năm 2016 được diễn ra “suôn sẻ”, Bộ Công Thương đã gửi Bộ NN&PTNT đề xuất một số nội dung. Theo đó, mặt hàng muối, nguyên liệu thuốc lá, trứng gia cầm đề nghị thực hiện theo hướng hỗ trợ tiêu thụ sản xuất trong nước đồng thời đảm bảo nguyên liệu phục vụ sản xuất của các ngành thuốc lá, hóa chất, y tế…

Cụ thể, để doanh nghiệp nhập khẩu và thực hiện sản xuất theo đúng kế hoạch ngay từ đầu năm, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư 01/2016/TT-BCT quy định việc nhập khẩu thuốc lá nguyên liệu với lượng hạn ngạch là 48.620 tấn (tăng 5% so với năm 2015).

Với mặt hàng muối và trứng gia cầm, Bộ Công Thương đề xuất Bộ NN&PTNT ban hành thông tư và quy định nguyên tắc điều hành ngay từ đầu năm 2016. Tuy nhiên, thời điểm phân giao và số lượng phân giao sẽ thực hiện trên căn cứ ý kiến của Bộ NN&PTNT để không ảnh hưởng đến sản xuất trong nước.

Bộ Công Thương cũng đề nghị Bộ NN&PTNT có ý kiến về số lượng hạn ngạch thuế quan công bố năm 2016 đối với mặt hàng trứng gia cầm, muối để Bộ Công Thương công bố và quy định phương thức điều hành năm 2016 và có ý kiến về thời gian cho phép các doanh nghiệp nhập khẩu muối.

Theo cam kết, lượng hạn ngạch thuế quan với mặt hàng muối năm 2016 là 232.628 tấn trong khi nhu cầu của doanh nghiệp là 545.000 tấn và trứng gia cầm là 48.615 tấn.