Cán bộ Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng I thực hiện thao tác kiểm tra mẫu hàng hóa. (Ảnh: T.Bình​​​)

“Vẫn y nguyên”?

Theo thống kê của Cục Hải quan Hải Phòng, từ khi thực hiện đến cuối tháng 3, tại đơn vị có 38.601 tờ khai hàng hóa XNK thuộc diện kiểm tra chuyên ngành được đăng ký tại các địa điểm kiểm tra ở Hải Phòng, chiếm hơn 90% tổng số tờ khai phải kiểm tra chuyên ngành trong cùng thời điểm.

Hiện có 4 đơn vị thực hiện tiếp nhận đăng ký kiểm tra chuyên ngành tại khư vực cửa khẩu Hải Phòng gồm: Cơ quan Thú y vùng II; Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng I; Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn đo lường chất lượng I; Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia.

Trong đó, Cơ quan Thú y vùng II tiếp nhận 28.438 tờ khai; Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng I tiếp nhận 10.046 tờ khai; Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn đo lường chất lượng I tiếp nhận 79 tờ khai; Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia tiếp nhận 38 tờ khai.

Về thời gian xử lý yêu cầu của DN, những lô hàng phải kiểm dịch thực vật trung bình sau khoảng 9 giờ (kể từ khi lấy mẫu) sẽ có kết quả trả lời DN, giảm 1 giờ so với trước đây; trong khi những lô hàng liên quan đến kiểm dịch thú y mất khoảng 1 ngày, giảm được 1 ngày so với trước, trường hợp kiểm tra cảm quan (không lấy mẫu xét nghiệm) thời gian trả kết quả trong ngày.

Đối với kết quả xử lý của Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng I, thời gian trả kết quả cho DN là 7 ngày, giảm 3 ngày so với trước; Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn đo lường chất lượng I có thời gian trả kết quả là 4 ngày, giảm 2 ngày so với trước.

Nhìn vào kết quả trên dễ dàng nhận thấy việc đăng ký chủ yếu thực hiện tại 2 đơn vị có đặt trụ sở và trang thiết bị làm việc tại Hải Phòng từ lâu là Cơ quan Thú y vùng II và Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng I. Số tờ khai đăng ký tại 2 đơn vị này chiếm đến 99,7% tổng số tờ khai đăng ký kiểm tra chuyên ngành đăng ký tại Hải Phòng.

Trong khi đó, Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn đo lường chất lượng I và Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia mới thực hiện tiếp nhận tờ khai từ ngày 1-12-2015 và chủ yếu thực hiện tiếp nhận đăng ký, việc kiểm tra chất lượng được thực hiện tại Hà Nội nên số lượng đăng ký còn rất ít.

Lý giải về sự hạn chế của địa điểm kiểm tra chuyên ngành của Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn đo lường chất lượng I và Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia, Hải quan Hải Phòng cho rằng vấn đề chủ yếu là 2 đơn vị chưa có địa điểm thực hiện việc kiểm tra mẫu. Hiện nay 2 đơn vị chủ yếu thực hiện lấy mẫu, việc kiểm tra được thực hiện tại Hà Nội. Do vậy thời gian trả kết quả vẫn kéo dài, chưa thu hút được DN đến làm thủ tục đăng ký.

Cần áp dụng quản lý rủi ro

Để tạo được hiệu quả, thu hút cộng đồng DN đăng ký kiểm tra tại cửa khẩu Hải Phòng, Cục Hải quan Hải Phòng cho rằng, các bộ, ngành chủ quản cần vào cuộc quyết liệt hơn nữa trong thực hiện Đề án giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK theo Quyết định 2026/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Trước mắt, các bộ cần có được danh mục hàng hóa XNK cần kiểm tra tại cửa khẩu, phải kiểm tra trước khi thông quan và những mặt hàng được kiểm tra sau khi thông quan theo hướng áp dụng quản lý rủi ro để tạo thuận lợi cho những mặt hàng có mức độ rủi ro thấp. Ví dụ, hàng hóa NK từ các nước phát triển như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Canada, Australia nên cho thông quan trước kiểm tra sau…

Bên cạnh đó, các bộ cần đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất để thực hiện kiểm tra tại cửa khẩu.

Ngoài ra, cơ quan quản lý chuyên ngành có thể ủy quyền cho cơ quan Hải quan thực hiện một số công việc liên quan đến kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK đã được quy định tại Nghị định 08/2015/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật Hải quan 2014.