Sau khi luật ra đời,ànthiệnphápluậtthúcđẩythịtrườngbảohiểmpháttriểgladbach – frankfurt số DNBH tăng từ 15 doanh nghiệp năm 2000 lên 63 doanh nghiệp năm 2017

Giới chuyên gia nhận định, quy mô thị trường bảo hiểm ngày càng tăng; năng lực doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) được nâng cao; độ bao phủ bảo hiểm rộng lớn… Tuy vậy, đến nay, Luật KDBH đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế không còn phù hợp xu thế xã hội…

Thị trường chuyển biến tích cực

Luật KDBH ban hành năm 2000 và được sửa đổi, bổ sung năm 2010 đã tạo cơ sở pháp lý và đảm bảo quyền, lợi ích trong hoạt động KDBH và các đối tượng tham gia bảo hiểm, tạo điều kiện thuận lợi để các DNBH ra đời; thúc đẩy thị trường bảo hiểm trong nước phát triển phù hợp tập quán quốc tế. Theo số liệu từ Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính), sau khi luật ra đời, số DNBH tăng từ 15 doanh nghiệp (DN) năm 2000 lên 63 năm 2017 và 1 chi nhánh bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài; tổng tài sản DNBH tăng bình quân 24%/năm; năng lực tài chính dự phòng nghiệp vụ tăng trung bình 23%/năm; vốn chủ sở hữu tăng 8%/năm; doanh thu tăng 20%/năm…

Ông Doãn Thanh Tuấn, Phó Cục trưởng, Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm cho biết, mức huy động vốn năm 2017 đạt hiệu quả cao, cụ thể: lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ đạt 213.295 tỷ đồng, phi nhân thọ: 38.344 tỷ đồng. Bảo hiểm đã bao phủ tới hàng chục triệu lượt người trong lĩnh vực bảo hiểm y tế, sức khoẻ, tai nạn và bảo hiểm trách nhiệm hàng không; trên 12 triệu lượt khách được bảo hiểm tai nạn đường sắt; trên 2.000 triệu lượt khách được bảo hiểm trách nhiệm vận chuyển đường bộ; 80% công trình xây dựng hạ tầng, công trình kinh tế lớn của Nhà nước được bảo hiểm; mạng lưới phục vụ bảo hiểm mở rộng trên toàn quốc. Nhiều chương trình mục tiêu cấp bách của Chính phủ được thực hiện như: Bảo hiểm nông nghiệp triển khai trên 20 tỉnh, thành phố với tổng doanh số bảo hiểm 7.748 tỷ đồng, tổng mức bồi thường 713 tỷ đồng và bảo hiểm thuỷ sản, gồm tổng giá trị bảo hiểm 41.203 tỷ đồng, tổng mức tiền bồi thường: 390 tỷ đồng…

Hoạt động KDBH trong nước phát triển mạnh mẽ trong 18 năm qua còn tạo được nền móng cho thị trường bảo hiểm hội nhập quốc tế, đồng thời mở cửa và thu hút các nhà đầu tư nước ngoài vào KDBH tại Việt Nam theo các hiệp định thương mại song phương giữa Việt Nam – Hoa Kỳ, EU và các hiệp định đa phương như: WTO, CPTPP…

Bộc lộ khiếm khuyết

Luật KDBH năm 2000 có sự ổn định, lâu dài so với nhiều luật chuyên ngành khác. Tuy nhiên sau gần 20 năm thực hiện, luật đã bộc lộ những khiếm khuyết cần sửa đổi, bổ sung, thay thế.

Thực tế hiện nay, các ngân hàng cho người được bảo hiểm vay vốn theo hợp đồng tín dụng hoặc sử dụng tài sản hình thành từ vốn vay, tài sản khác để thế chấp bảo đảm vốn vay. Theo thoả thuận, người được bảo hiểm thường chỉ định là người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm đầu tiên đối với tài sản trong các hợp đồng bảo hiểm tài sản tại ngân hàng. Điều này không phù hợp với khái niệm “Người thụ hưởng” chỉ áp dụng đối với “Hợp đồng bảo hiểm con người” như quy định tại khoản 8, Điều 3 Luật KDBH.

Theo giới chuyên gia, khoản 1, Điều 10 Luật KDBH chưa chỉ rõ việc hợp tác giải quyết quyền lợi bảo hiểm, đề phòng và hạn chế tổn thất, chia sẻ thông tin để quản trị rủi ro giữa các DNBH. Thực tế việc chia sẻ thông tin công khai giữa các DNBH là cần thiết nhằm đấu tranh, gạt bỏ các hành vi, dấu hiệu gian lận bảo hiểm. Tuy nhiên, nhu cầu này đang gặp “rào cản” từ quy định bảo mật thông tin khách hàng tại khoản 1, Điều 19; khoản 6, Điều 124 Luật KDBH và Điều 6, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng…

Ông Bùi Gia Anh, Tổng Thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam cho rằng, cần sửa đổi quy định “Thế quyền đòi người thứ ba” tại Điều 49 Luật KDBH theo hướng bảo vệ quyền lợi DNBH khi người được bảo hiểm tự ý từ bỏ quyền khiếu nại đòi bồi thường bên thứ ba. Đồng thời, các nhà bảo hiểm kiến nghị bỏ quy định “xác định lỗi khi loại trừ bảo hiểm” tại điểm a, khoản 3, Điều 16 của luật này vì không đồng nhất với quy định tại Khoản 4, Điều 585, Bộ luật Dân sự năm 2015, rằng: “Khi bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây thiệt hại thì không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra”.

Trên thực tế rất khó xác định lỗi vô ý hay cố ý trong các tình huống là lỗi chủ quan. Yếu tố lỗi thường căn cứ điều kiện hoàn cảnh, năng lực chủ thể, động cơ, mục đích, hoàn toàn phụ thuộc quan điểm của người xác định do định nghĩa hai loại lỗi này chỉ quy định trong Bộ luật Hình sự, nhưng không có hướng dẫn cụ thể. Do vậy, các ý kiến chuyên gia đề xuất, cần sớm sửa đổi Luật KDBH, để thị trường BH Việt Nam có được điều kiện phát triển bền vững hơn trong thời gian tới.

Trường Sơn