Tang vật 43 kg ngà voi do Chi cục Hải quan Tân Thanh bắt giữ. Ảnh: Hoàng Trung.

Nhưng theo Luật Đấu giá tài sản số 01/2016/QH14 ngày 17/11/2016 và các văn bản liên quan thì quy trình bán thanh lý tang vật vi phạm bị tịch thu sung quỹ nhà nước gồm rất nhiều bước như: Ban hành thông báo lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản; Quyết định lựa chọn tổ chức đấu giá tái sản; Văn bản trao đổi với đơn vị được lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản; Hợp đồng đấu giá tài sản; Niêm yết thông báo bán đấu giá tài sản tại đơn vị có tài sản đấu giá và đơn vị tổ chức đấu giá; Công khai thông báo bán đấu giá tài sản trên phương tiện thông tin đại chúng; Tổ chức cho khách hàng mua hồ sơ, nhận hồ sơ từ khách hàng, cho khách hàng xem các tài sản đấu giá; Tổ chức đấu giá; Chuyển giao tài sản đấu giá...

Các vụ việc phát sinh tại Chi cục Hải quan Tân Thanh đa số là các vụ việc với tang vật vi phạm có trị giá thấp (trung bình 30 ngày số tang vật vi phạm bị tịch thu có trị giá từ 25 đến 40 triệu), nếu thực hiện đúng quy định theo Khoản 3, Điều 82, Luật Xử lý vi phạm hành chính sẽ mất rất nhiều thời gian, chi phí cho các thủ tục bán đấu giá, đại diện Chi cục Hải quan Tân Thanh cho biết.

Bên cạnh đó, quy định này cũng rất khó thực hiện trong một số trường hợp như tang vật vi phạm có nhiều chủng loại khác nhau nhưng giá trị tang vật thấp, cơ quan ra quyết định tịch thu khó chuyển giao cho bên bán đấu giá để bán đấu giá theo quy định. Bởi Khoản 1, Điều 20 Nghị định 129/2014/NĐ-CP ngày 10/4/2014 của Chính phủ quy định: Trường hợp giá trị tài sản bị tịch thu của một vụ việc thấp dưới 100 triệu đồng/ vụ việc thì đơn vị chủ trì, xử lý tài sản có thể tổng hợp tài sản của nhiều vụ việc để xử lý một lần.

Mặc dù quy định có thể tổng hợp tài sản của nhiều vụ việc để bán đấu giá 1 lần, nhưng theo đại diện Chi cục Hải quan Tân Thanh, hiện tại kho chứa tang vật của đơn vị không còn “chỗ trống” để chứa tang vật của các vụ việc tiếp theo.

Cũng theo Chi cục Hải quan Tân Thanh, ngoài các vấn đề trên, còn chưa tính đến thời gian khi cuộc bán đấu giá không thành công vì các lý do không có người mua, người mua không nhận hàng sau khi có kết quả trúng đấu giá,... việc thành lập Hội đồng điều chỉnh giảm giá mời đại diện Sở Tài chính là thành viên sau khi cuộc đấu giá không thành công lần 1, 2,... Điều này sẽ ảnh hưởng đến việc xác định trị giá tang vật lần đầu khi đơn vị làm báo cáo gửi cơ quan cấp trên khi bắt giữ vụ việc.

Trong khi đó, Điều 60 Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định việc xác định trị giá tang vật vi phạm hành chính để làm căn cứ xác định khung tiền phạt, thẩm quyền xử phạt. Đối với một số loại tang vật vi phạm như: ngà voi, sừng tê giác, ma túy… dù có thành lập Hội đồng thẩm định giá như quy định tại Khoản 2, 3, Điều 60 của Luật Xử lý vi phạm hành chính cũng không thể xác định được trị giá tang vật. Chi cục Hải quan Tân Thanh cho rằng, hiện nay tang vật vi phạm rất đa dạng, rất nhiều trường hợp không xác định được theo Khoản 2, Điều 60 Luật Xử lý vi phạm hành chính. Đặc biệt, nhiều trường hợp hội đồng xác định trị giá tang vật có thành viên của cơ quan Tài chính cũng không có đủ cơ sở, thông tin về tang vật vi phạm để định giá.

Đại diện Chi cục Hải quan Tân Thanh cho rằng, việc xác định trị giá tang vật vi phạm để làm căn cứ xác định khung tiền phạt, thẩm quyền xử phạt đối với một số loại hàng hóa thuộc danh mục cấm NK (pháo nổ, đồ chơi bạo lực…) hoặc hàng thuộc danh mục quản lý của Cites (ngà voi, sừng tê giác…) rất khó khăn do đây là những loại hàng hóa không được phổ biến trên thị trường. Theo đó, quy định tại Điều 12a Nghị định 81/2013/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 97/2017/NĐ-CP chưa giải quyết được những vướng mắc này nếu nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính quy định mức tiền phạt cụ thể đối với một hành vi vi phạm theo trị giá tang vật.

Để đảm bảo việc xử xử phạt vi phạm hành chính nói chung và xử lý đối với hàng vi phạm bị tịch thu sung quỹ nhà nước được thực hiện hiệu quả, đại diện Chi cục Hải quan Tân Thanh cho rằng, các cơ quan có thẩm quyền cần nghiên cứu và kiến nghị cấp có thầm quyền sớm sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính chưa phù hợp với thực tế hoặc có văn bản hướng dẫn giải quyết các vấn đề vướng mắc hiện nay của Luật Xử lý vi phạm hành chính.