Một số doanh nghiệp Việt vẫn chưa coi trọng quyền sở hữu trí tuệ.

Hiệp định Thương mại tự do giữa Liên minh châu Âu và Việt Nam (EVFTA) có mức độ cam kết khá cao về lĩnh vực sở hữu trí tuệ (SHTT) với các điều kiện ràng buộc chặt chẽ hơn,ơhồvềsởhữutrítuệdoanhnghiệpkhótiếsoi kèo benfica hôm nay nghiêm ngặt hơn so với chuẩn mực quốc tế phổ biến trước đó, đang là thách thức rất lớn đối với doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình thực thi. Theo các chuyên gia kinh tế, nếu doanh nghiệp không am hiểu và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng thì sẽ khó nắm bắt hiệu quả các cơ hội đến từ Hiệp định này.

Thách thức lớn từ quy định đến thực thi

Theo đánh giá của Bộ Công thương, EVFTA là một trong số ít hiệp định có cam kết về SHTT rất cao và có nhiều quy định khác biệt so với các FTA khác mà Việt Nam đã tham gia. “SHTT, chỉ dẫn địa lý là một trong những vấn đề khó đàm phán nhất trong EVFTA và chương SHTT cũng là một trong những chương có dung lượng lớn nhất trong Hiệp định” - ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công thương) chia sẻ.

Đồng thời, Hiệp định EVFTA này đặt ra một số tiêu chuẩn cao hơn pháp luật hiện hành của nước ta, ví dụ như vấn đề bảo hộ chỉ dẫn địa lý, hay việc gia nhập Thỏa ước La Hay về đăng ký quốc tế kiểu dáng công nghiệp trong vòng 2 năm kể từ khi hiệp định này có hiệu lực…

Bên cạnh đó, nhiều quy định, khái niệm pháp luật có trong EVFTA chỉ sử dụng ở các nước châu Âu, tại Việt Nam lại chưa dùng đến bao giờ. Ví dụ: Trong EVFTA có quy định về các căn cứ yêu cầu chấm dứt hiệu lực nhãn hiệu của Việt Nam nếu nhãn hiệu đó chưa được “sử dụng thật sự”. Song, khái niệm “sử dụng thật sự” chưa tồn tại ở nước ta khiến cho công tác thực thi bảo hộ SHTT trong tương lai sẽ gặp trở ngại.

Trao đổi với phóng viên TBTCVN xung quanh câu chuyện về SHTT, ông Trần Hữu Linh - Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công thương) cho biết, thực tế cho thấy, thực thi quyền SHTT luôn có khá nhiều khúc mắc trong thực tiễn. Trong khi đó, EU là khu vực có môi trường pháp lý lành mạnh, bảo vệ kết quả sáng tạo, kỹ thuật cũng như bảo vệ người tiêu dùng hàng đầu thế giới.

Cũng chính vì vậy, chủ đề về SHTT được EU rất chú trọng đàm phán trong EVFTA. “EVFTA đưa ra các yêu cầu về thực thi SHTT theo hướng nghiêm khắc hơn, trao quyền cao hơn cho chủ thể thực thi và chủ sở hữu quyền. Hiệp định này cũng nâng mức trách nhiệm, biện pháp trừng phạt đối với chủ thể có hành vi vi phạm các quyền SHTT” - ông Linh cho biết thêm.

Hơn thế nữa, theo bà Nguyễn Thị Thu Trang – Giám đốc Trung tâm WTO & Hội nhập (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam – VCCI), quy định về SHTT đã cho thấy rất nhiều thách thức đối với doanh nghiệp Việt nhưng việc thực thi bảo hộ SHTT còn khó khăn hơn nữa. Trong EVFTA, sản phẩm mang nhãn hiệu, sáng chế công nghiệp đến từ Việt Nam cần tiến hành đăng ký bảo hộ độc quyền tại EU với mức chi phí khá cao và thủ tục đăng ký phức tạp.

Đáng chú ý, kiểu dáng công nghiệp bảo hộ không chỉ có sản phẩm hoàn chỉnh mà cả linh kiện, bộ phận nhìn thấy được trong quá trình thông thường. Các biện pháp công nghệ bảo vệ quyền SHTT (TPMs) trong EVFTA mở rộng các hành vi sử dụng xâm phạm TPMs không chỉ sản xuất, nhập khẩu, phân phối, lắp ráp, bán, cho thuê mà còn tàng trữ với mục đích thương mại, cung cấp dịch vụ nhằm quảng bá, thúc đẩy...

Giảm gánh nặng để doanh nghiệp “thuận buồm xuôi gió”

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, dường như doanh nghiệp Việt còn rất mơ hồ về SHTT, văn hóa tôn trọng quyền SHTT vẫn còn thấp, có rất nhiều doanh nghiệp thậm chí không nắm rõ các quy định pháp luật về SHTT hiện hành. Do đó, để đảm bảo hỗ trợ doanh nghiệp thực thi có hiệu quả các cam kết về SHTT trong EVFTA, chúng ta cần nhanh chóng nội luật hóa các cam kết của EVFTA và tiếp tục triển khai các chính sách để nâng cao năng lực và hiệu quả thực thi quyền SHTT.

Một trong những việc cần làm ngay là phải cải cách, sửa đổi cơ cấu hệ thống pháp luật để thi hành các cam kết như sửa quy định về nhãn hiệu để bảo hộ các nhãn hiệu phi truyền thống, quy định về sáng chế liên quan đến cơ chế đền bù nếu việc xử lý đơn xin cấp phép lưu hành sáng chế đó bị chậm trễ bất hợp lý, các quy định liên quan đến chế tài, hình phạt đối với hành vi xâm phạm quyền SHTT…

Đồng thời, tăng cường năng lực của các cơ quan quản lý nhà nước về SHTT cũng như các cơ quan thực thi, từ trang bị hạ tầng kỹ thuật, đến thượng tầng thông tin và đội ngũ cán bộ có chuyên môn nghiệp vụ… Minh bạch hóa hơn nữa các chính sách, quy định liên quan đến SHTT, công bố trên Internet quy định pháp luật, các thủ tục, quyết định liên quan đến bảo hộ và thực thi quyền SHTT, minh bạch hơn trong quy trình xác lập cũng như thực thi quyền SHTT.

Song song với đó, các cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường thực hiện tuyên truyền, phổ biến thông tin để nâng cao nhận thức xã hội nói chung và nhận thức của doanh nghiệp nói riêng để tạo ra văn hóa tôn trọng quyền SHTT. Đi đôi với đó là có các giải pháp, chính sách thúc đẩy phát triển công nghệ, chuyển giao và quản lý công nghệ hiệu quả, thông qua đó thực thi việc bảo hộ quyền SHTT hiệu quả.

Đối với doanh nghiệp, để nắm bắt hiệu quả cơ hội từ Hiệp định EVFTA, đưa hàng hóa Việt tiếp cận, khai thác thị trường EU và nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo dựng vị thế, phát triển bền vững, doanh nghiệp cần đáp ứng các quy định về bảo hộ, khai thác, thực thi quyền SHTT trong EVFTA. “Để làm được điều đó, doanh nghiệp phải nâng cao nhận thức về lĩnh vực SHTT, đổi mới sáng tạo, cải thiện năng lực công nghệ; nắm vững các cam kết về quyền SHTT trong EVFTA” - đại diện Vụ Chính sách thương mại đa biên nhấn mạnh.

Tố Uyên