Ngày 16/6,Ítnhấttriệungườikhôngcóhộkhẩuthườngtrúbảng xếp hạng u21 việt nam Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam và Ngân hàng Thế giới đã tổ chức hội thảo công bố Báo cáo nghiên cứu "Hệ thống đăng ký hộ khẩu ở Việt Nam".

Báo cáo cho biết có ít nhất 5,6 triệu người tại địa bàn khảo sát hiện không có hộ khẩu thường trú ở nơi họ cư trú (và chỉ đăng ký tạm trú), trong đó 36% dân cư ở Thành phố Hồ Chí Minh và 18% ở Hà Nội. Hầu hết những người không có hộ khẩu thuộc diện tạm trú dài hạn (1 năm trở lên).

Những người không có hộ khẩu thường trú chủ yếu làm việc ở khu vực tư nhân, phần lớn trong lĩnh vực chế tạo và chiếm tới ¾ tổng số nhân viên của các công ty nước ngoài trong các tỉnh/thành được khảo sát.

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: MĐ

Xét về lợi ích kinh tế và từ góc độ thị trường lao động, những người đăng ký tạm trú không gặp phải các bất lợi nghiêm trọng, ngoại trừ việc họ khó có cơ hội làm việc cho khu vực công. Việc tiếp cận việc làm ở khu vực công có xu hướng ngày càng hạn chế theo thời gian. Hiện mới chỉ có Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng có chính sách tuyển dụng hai nấc: yêu cầu hộ khẩu bắt buộc cho các vị trí công chức thông thường nhưng sẽ miễn yêu cầu này đối với các trường hợp đặc biệt.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng, mặc dù ít nghiêm trọng hơn so với các nghiên cứu trước đây, những người đăng ký tạm trú tiếp tục gặp khó khăn trong tiếp cận các dịch vụ, đặc biệt về giáo dục, bảo hiểm y tế cho trẻ em, tiếp cận tín dụng và trong các thủ tục dân sự như đăng ký xe máy.

Có đến 70% dân cư ở các khu vực khảo sát tin rằng hệ thống hộ khẩu đã hạn chế quyền của những người dân không có hộ khẩu và cần giảm bớt những hạn chế này.

Ông Achim Fork, Quyền giám đôc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho biết: “Nghiên cứu này chỉ ra rằng hệ thống hộ khẩu tạo ra bất bình đẳng cơ hội cho người dân Việt Nam. Do đó, Việt Nam có thể cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ công và việc làm của người nhập cư bằng cách giảm thời gian và các yêu cầu để đảm bảo là người nhập cư có được các cơ hội tiếp cận bình đẳng, có khả năng tiếp cận trường học, chăm sóc y tế và việc làm ở khu vực công như những người khác. Điều này sẽ khuyến khích người dân di cư tới các thành phố và sẽ đóng góp cho tăng trưởng kinh tế cũng như chuyển đổi cơ cấu của Việt Nam”.

Còn ông Đặng Nguyên Anh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam cũng khẳng định: “Ngày nay hệ thống đăng ký hộ khẩu không còn phù hợp trong điều hành và quản lý xã hội ở Việt Nam vốn đang trải qua những thay đổi lớn theo định hướng đổi mới và hội nhập quốc tế. Do đó, hệ thống này cần được thay thế bởi một công cụ hiện đại và khoa học hơn, thông qua đó tạo điều kiện dễ dàng và hòa nhập hơn cho cuộc sống người dân”./.

Mai Đan