Băn khoăn số liệu thống kê

Sau quý 1 đạt tăng trưởng khả quan 7,ạivềtăngtrưởngthángcuốinăbong da seria45%, tăng trưởng GDP của quý II/2018 đã giảm xuống còn 6,79%. Theo Báo cáo cập nhật kinh tế Việt Nam tháng 6 của bộ phận phân tích thuộc Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI), nguyên nhân làm chậm tăng trưởng GDP là ngành công nghiệp chế biến chế tạo, từ chỗ tăng 13,56% trong quý 1 đã giảm xuống 13,02% sau 6 tháng. Công nghiệp điện tử thể hiện rõ xu hướng chậm dần đều với mức tăng của chỉ số công nghiệp điện tử là 17,5% chưa bằng một nửa so với mức đỉnh hồi tháng 2 là 38,3%.

Đánh giá về kinh tế 6 tháng, các chuyên gia của SSI cũng lưu ý đến một vấn đề là chất lượng số liệu thống kê. Theo đó, thông thường chỉ số công nghiệp chế biến chế tạo và tăng trưởng GDP ngành chế biến chế tạo xấp xỉ nhau như quý 2 các năm 2015 - 2017. Tuy nhiên vào quý 2 năm nay, 2 chỉ số này lại chênh nhau tới 0,3%.

Bên cạnh đó, GDP bán buôn bán lẻ 6 tháng tăng mạnh 8,21% so với mức tăng 7,45% trong quý 1. Điều này trái ngược với sự giảm tốc của chỉ số bán lẻ 6 tháng, từ 8,6% xuống 8,3%. So với 6 tháng cùng kỳ 2017, khi chỉ số bán lẻ tăng 8,4% thì GDP bán buôn bán lẻ cũng chỉ tăng 7,1%, thấp hơn nhiều mức tăng 8,21% của 6 tháng năm nay.

Dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn nhất trong GDP và bán buôn bán lẻ là ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất trong lĩnh vực dịch vụ. "Vào quý III/2017 khi tăng trưởng GDP cần một điểm tựa, tăng trưởng của bán buôn bán lẻ đã có bước tăng "thần tốc" và dường như điều này lại lặp lại trong quý 2 năm nay", báo cáo của SSI nhận xét.

Kinh doanh bất động sản, ngành đứng thứ 2 trong lĩnh vực dịch vụ cũng đạt tăng trưởng tới 4,21%, cao nhất 6 năm. Theo chuyên gia của SSI, đây là một bất ngờ lớn và cũng rất khó hiểu bởi thị trường bất động sản trong năm 2018 không thể ấm hơn 2017. Theo CBRE, số lượng căn hộ giao dịch thành công quý 2 đang ở mức thấp nhất trong vòng 2 năm do quy định siết tín dụng với bất động sản và dư âm của vụ cháy chung cư hồi tháng 3. Thị trường bất động sản trong quý 2 chỉ ghi nhận cơn sốt đất ngắn ở vùng ven và các khu vực dự kiến hình thành đặc khu. Tuy vậy nếu tính cơn sốt đất này vào GDP, độ tin cậy của số liệu sẽ không cao.

Ngoài ra, nhiều ngành công nghiệp tăng trưởng khả quan nhưng khó bù đắp cho đà giảm của điện tử. Ngành khai khoáng thì tiếp tục tăng trưởng âm. Ngành lưu trú và ăn uống tăng 7,02%, thấp nhất 5 quý cũng là một minh chứng cho thấy sức cầu tiêu dùng yếu đi. Hầu hết các thị trường du lịch chính của Việt Nam đều tăng chậm lại. Chỉ số công nghiệp điện tử tăng 17,5%, mức thấp nhất 11 tháng trong khi xuất khẩu điện thoại 6 tháng tăng 15,4%, cũng là mức thấp nhất 11 tháng.

Mục tiêu tăng trưởng 6,8% trở nên thách thức

Với tỷ trọng lớn và tăng trưởng cao, ngành sản xuất điện tử có ảnh hưởng trọng yếu đến tăng trưởng của toàn ngành công nghiệp chế biến chế tạo nói chung. Rất có thể ngành công nghiệp chế biến chế tạo sẽ quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng như năm 2016 (sau giai đoạn hồi phục mạnh của ngành điện tử năm 2015) với mức tăng trưởng xoay quanh 9-11%, thấp hơn tương đối so với giai đoạn 2017 đầu 2018 là 12 - 14%.

Đánh giá chung từ số liệu kinh tế quý 2, các chuyên gia cho rằng có thêm cơ sở để quan ngại về tăng trưởng cho 6 tháng cuối năm 2018 với lý do chính là công nghiệp điện tử giảm tốc, kéo theo không chỉ tăng trưởng của ngành công nghiệp nói chung mà cả lĩnh vực dịch vụ.

Trong bối cảnh này, sự vươn lên của sắt thép, dệt may và dược là tín hiệu đáng mừng. Đây không chỉ là thành quả của riêng doanh nghiệp mà còn là kết quả của những thay đổi chính sách trong nước cũng như từ nước ngoài. Dù là nguyên nhân gì, doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng tối đa thời cơ để chiếm lĩnh thị phần trước khi luật chơi lại thay đổi.

Rủi ro toàn cầu đang tăng nhanh, xuất phát từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung và sâu xa hơn là chủ nghĩa dân túy đang lên ngôi. Dẫu vậy, quan điểm hợp tác quốc tế vẫn còn hiệu hữu mà bằng chứng là hiệp định CPTPP. Cánh cửa cho Việt Nam ra thế giới vẫn còn rộng mở, dù có hẹp hơn so với kỳ vọng. Sự vươn lên của khối doanh nghiệp trong nước trong thời gian gần đây cũng đang hứa hẹn một sự thay đổi lớn trong cơ cấu kinh tế theo hướng giảm dần sự phụ thuộc vào khối FDI.

Tuy nhiên, "nước xa khó cứu được lửa gần", nếu các doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam có thành công thì thời gian cũng khó kịp để bù đắp cho sự giảm sút vào nửa cuối năm 2018. Trước mắt, các nhà phân tích từ SSI cho rằng chúng ta có thể phải chấp nhận mức tăng trưởng thấp hơn kỳ vọng là 7% trong năm 2018, thậm chí mục tiêu 6,8% cũng dần trở nên thách thức. Trong bối cảnh đó, nhu cầu phải tái cơ cấu nền kinh tế, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, tái cơ cấu đầu tư công… càng trở nên cấp thiết để tạo nền tảng cho tăng trưởng cao hơn cho các năm tiếp theo./.

H.Y