【tỉ le keo 88】Chuyển đổi theo mô hình HTX kiểu mới: Lúng túng trong cơ chế phối hợp

Sau gần 3 năm thực hiện Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012 (có hiệu lực từ 1/7/2013), mô hình HTX kiểu mới bước đầu hình thành. Tuy nhiên, vẫn còn không ít HTX hoạt động không theo luật định, lúng túng trong thực hiện chuyển đổi.

Sau gần 3 năm thực hiện Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012 (có hiệu lực từ 1/7/2013), mô hình HTX kiểu mới bước đầu hình thành. Tuy nhiên, vẫn còn không ít HTX hoạt động không theo luật định, lúng túng trong thực hiện chuyển đổi.

Theo thống kê mới nhất từ Sở Kế hoạch và Ðầu tư (KH&ÐT), đến cuối tháng 5, toàn tỉnh có tổng số 254 HTX. Tuy nhiên, trong đó chỉ có 116 HTX đang hoạt động, còn lại 138 HTX đã tạm ngừng hoạt động nhưng chưa công bố giải thể. Theo báo cáo, đến thời điểm này, toàn tỉnh mới chỉ có 18 HTX thực hiện chuyển đổi theo mô hình HTX kiểu mới.

Phó Giám đốc Sở KH&ÐT tỉnh Cà Mau Nguyễn Chí Thiện cho biết, theo lộ trình, đến ngày 1/7/2016, các HTX phải chuyển đổi hoặc giải thể theo quy định của Luật HTX. Tuy nhiên, đến thời điểm này, số lượng HTX đã chuyển đổi trên địa bàn tỉnh mới đạt trên 15%. Ðã vậy, nhiều địa phương còn không thực hiện tiến độ báo cáo về sở để tổng hợp số liệu báo cáo về UBND tỉnh. Mặc dù sở có nhiều công văn nhắc nhở nhưng đến thời điểm này chỉ có 5 huyện thực hiện báo cáo về tiến độ cũng như những thuận lợi, khó khăn trong quá trình thực hiện chuyển đổi”.

Ða số HTX thuộc lĩnh vực nông nghiệp chậm chuyển đổi hoặc chuyển đổi lấy lệ. (Trong ảnh: HTX Sản xuất cá bổi, xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời).

Qua báo cáo từ 5 huyện cho thấy, các HTX gặp phải một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình chuyển đổi như: HTX chưa thực sự được Nhà nước bảo đảm quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm và môi trường sản xuất, kinh doanh; chính quyền một số địa phương thiếu quan tâm hoặc buông lỏng quản lý đối với HTX; bộ máy quản lý Nhà nước, hỗ trợ phát triển HTX còn yếu và chưa thống nhất.

Bên cạnh đó, việc chậm trễ ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành luật đã tạo sự lúng túng trong công tác tổ chức lại hoạt động HTX, nhất là khâu rà soát tư cách thành viên, góp vốn điều lệ, xác định tài sản, công nợ của HTX và xây dựng điều lệ, phương án sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, hỗ trợ thành viên phát triển sản xuất, kinh doanh. HTX kiểu mới hoạt động trong cơ chế thị trường không chỉ đơn thuần làm những dịch vụ công ích mà phải đem lại lợi nhuận thực sự cho các thành viên bằng những dịch vụ mang hiệu quả kinh tế.

Ðể làm được điều này, mỗi HTX phải chủ động được nguồn vốn trong quá trình hoạt động, phát triển. Tuy nhiên, hiện nay, phần lớn các HTX trên địa bàn tỉnh chưa thiết lập được mối quan hệ tín dụng với các ngân hàng thương mại do không đủ điều kiện thế chấp tài sản nên không đủ vốn hoạt động và mở rộng sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. Một khó khăn nữa là trình độ thực hiện xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, tìm kiếm thị trường của các HTX còn nhiều hạn chế.

Theo Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Cà Mau Ðỗ Văn Sơ, thời gian tới, các địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền Luật HTX đối với các cấp, các ngành và Nhân dân về bản chất, nguyên tắc, mục tiêu, tổ chức hoạt động của HTX; quyền lợi, nghĩa vụ của HTX, thành viên HTX; cách thức tổ chức, hoạt động của HTX... Bên cạnh đó, các HTX chủ động tiến hành tổ chức lại HTX theo quy định của luật và văn bản hướng dẫn, trọng tâm là làm rõ mức vốn điều lệ, tài sản của HTX. Kiện toàn, củng cố tổ chức, bộ máy các HTX. Xây dựng điều lệ, phương án sản xuất, kinh doanh và quy chế hoạt động HTX. Tổ chức đăng ký lại HTX theo quy định. Tiến hành sáp nhập, hợp nhất các HTX nông nghiệp quy mô nhỏ hoạt động kém hiệu quả, giải thể các HTX ngừng hoạt động. Phát huy nội lực của các HTX, thu hút các nguồn vốn, mở rộng sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, chủ động tiếp cận thị trường, tìm đầu ra cho sản phẩm, áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, tăng thu nhập cho người lao động, góp phần nâng cao đời sống tinh thần, vật chất cho thành viên.

Ðã qua cũng có một số HTX thực hiện chuyển đổi theo mô hình HTX kiểu mới nhưng vẫn còn là “bình cũ rượu mới”, hình thức đã chuyển đổi nhưng hoạt động còn rất hạn chế, đặc biệt trong khâu tìm đầu ra cho sản phẩm. Tổ chức lại HTX theo kiểu mới là luồng gió mới cho khu vực kinh tế tập thể, trong đó, quan hệ kinh tế giữa HTX và các thành viên chặt chẽ hơn, tối đa hoá lợi ích cho các thành viên, phản ánh đúng bản chất của một tổ chức HTX là phục vụ, hỗ trợ thành viên phát triển sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, điều này thật sự có ý nghĩa khi được chính quyền địa phương quan tâm đôn đốc, nhắc nhở và thực hiện đúng quy trình chuyển đổi, còn không thì cũng chỉ là “bình cũ rượu mới” mà thôi./.

Bài và ảnh: Ngọc Huệ