Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc đã chính thức bắt đầu hôm 6-7 và nhiều khả năng còn kéo dài khi hai nền kinh tế hàng đầu thế giới cho thấy dấu hiệu quyết đấu đến cùng.

Không lâu sau khi hai bên đánh thuế 25% lên 34 tỉ USD hàng hóa nhập khẩu của nhau,ẽthuanhiềutrongcuộcchiếnthươngmạbảng xếp hạng nữ giới chức Mỹ cho biết đang xem xét bước đi tương tự đối với 17 tỉ USD hàng hóa của Trung Quốc trong tháng tới. Không dừng lại ở đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump dọa tung thêm đòn - đánh thuế lên hơn 500 tỉ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc - nếu Bắc Kinh tiếp tục trả đũa và không đáp ứng những đòi hỏi của ông. Ngoài việc kêu gọi chỉnh sửa những tập quán thương mại bị xem là không công bằng của Trung Quốc, ông Trump còn đòi nước này giải quyết bài toán mất cân bằng thương mại nghiêm trọng. Mỹ cho biết thâm hụt thương mại của họ với Trung Quốc đạt mức 375,23 tỉ USD năm ngoái.

Ai sẽ thua nhiều hơn trong cuộc chiến thương mại?

Bằng cách ra đòn thuế quan, Mỹ muốn sản phẩm Trung Quốc trở nên đắt đỏ hơn với người tiêu dùng, công ty Mỹ với hy vọng doanh nghiệp Trung Quốc sẽ không còn bán được nhiều hàng như trước. Dù vậy, tờ The New York Times nhận định con đường dẫn đến kết quả mong muốn của ông Trump vẫn còn mịt mù.

Số liệu của Bộ Thương mại Trung Quốc cho thấy trong số 34 tỉ USD hàng hóa bị Mỹ áp thuế, 59% do các doanh nghiệp nước ngoài sản xuất tại Trung Quốc. Đáng chú ý là các công ty Mỹ chiếm một phần đáng kể trong danh sách này. Nhiều người tiêu dùng và một số ngành công nghiệp tại Mỹ, trong đó có những nông dân và nhà sản xuất nhỏ ủng hộ ông Trump, cũng đang bị vạ lây bởi cuộc đối đầu.

Ở chiều ngược lại, Trung Quốc cố tình chọn mục tiêu là những nông sản Mỹ đến từ các bang có nhiều cử tri ủng hộ ông Trump nhằm chia rẽ họ. Nhà lãnh đạo này và Đảng Cộng hòa chắc chắn phải lo ngại bởi họ không muốn thấy những tác động tiêu cực đến kinh tế và việc làm trước thềm cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 tới. Không gì lạ khi một số thành viên Cộng hòa cho rằng Washington nên làm việc với các đồng minh để cô lập Bắc Kinh hơn là leo thang chiến tranh thương mại. Ông Adam Posen, Chủ tịch Viện Kinh tế quốc tế Peterson (Mỹ), cảnh báo chiến tranh thương mại do ông Trump phát động (với Trung Quốc và nhiều nước khác) sẽ là một cuộc chiến tốn kém và vô ích. Trong trường hợp không bên nào chịu xuống thang, một cuộc chiến thương mại toàn cầu kéo dài có nguy cơ khiến kinh tế thế giới giảm tăng trưởng hoặc thậm chí rơi vào suy thoái.

Điều đáng nói lúc này đồng minh của Mỹ là EU cũng đang có hướng ngả về phía Trung Quốc. Liên minh châu Âu và Trung Quốc đã thống nhất “cùng chung vai” chống lại các thuế quan bảo hộ được áp dụng với chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong các cuộc thảo luận về thương mại diễn ra tại Bắc Kinh hôm 25-6, các nhà lãnh đạo EU và Trung Quốc đồng ý “kiên quyết phản đối chủ nghĩa đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ thương mại”.

Hiện tại Nga là cái tên mới nhất tham gia cuộc chiến thương mại mà chính quyền Tổng thống Donald Trump đang phát động với nhiều nước, trong đó nặng nề nhất là với Trung Quốc. Chính phủ Nga hôm 6-7 thông báo đánh thuế bổ sung một số hàng hóa công nghiệp của Mỹ, đồng thời cảnh báo trả đũa hơn nữa. Trước mắt, mức thuế bổ sung từ 25-40% được áp dụng cho sợi quang, thiết bị dùng cho hoạt động làm đường sá, công nghiệp dầu khí, chế biến kim loại và khai thác mỏ. Động thái trên diễn ra sau khi Washington đánh thuế nhập khẩu lên thép và nhôm nhập khẩu. Bộ Kinh tế Nga cho biết hành động này của Mỹ khiến các công ty Nga tổn thất ước tính 87,6 triệu USD và Matxcơva buộc phải đánh thuế để bù đắp.

Các nhà phân tích cho rằng, những động thái quyết liệt của Tổng thống Trump có thể là chiến thuật đàm phán nhiều hơn là chiến tranh thương mại toàn diện. Ông hiểu rõ chiến tranh thương mại sẽ khiến tất cả các bên cùng thua, nhưng sẽ có những người chịu thiệt hại ít hơn trong cuộc chơi này. Nước Mỹ có thể tách mình khỏi những hệ lụy từ sự hung hăng thương mại nhiều hơn đa số những đối thủ còn lại.

LONG TẤN tổng hợp