Mỹ - Nga chia sẻ lợi ích sau thỏa thuận về vũ khí hóa học của Syria Rõ ràng Nga đã giành thắng lợi. TheĐằngsauthỏathuậnvềvũkhíhóahọccủbxh bóng đá colombiao thỏa thuận, Syria phải giao nộp số vũ khí hóa học để tiêu hủy hoặc giải giáp trong vòng 9 tháng song không có hành động quân sự nào được đề cập tới nếu nước này không tuân thủ các điều khoản của thỏa thuận. Mỹ và Nga nhất trí đưa thỏa thuận này vào nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc tới đây. Tuy nhiên, Mỹ cũng đã chấp nhận yêu cầu của Nga là nghị quyết này sẽ không cho phép các nước tiến hành hành động quân sự nếu chế độ của Tổng thống Assad cản trở hoạt động kiểm soát các kho vũ khí hóa học của nước này. Về phía Mỹ, chính quyền của Tổng thống Barack Obama cũng giành được hai thắng lợi quan trọng. Thứ nhất, Mỹ không phải rút lại lời đe dọa tiến hành hành động quân sự nhằm vào Syria. Tại cuộc họp báo ở Geneva, Ngoại trưởng Kerry tái khẳng định Tổng thống Obama vẫn có quyền tiến hành hành động quân sự để bảo vệ các lợi ích của Mỹ nếu cần thiết. Ngay sau đó, ông Obama cũng khẳng định: "Nếu các nỗ lực ngoại giao thất bại thì Mỹ sẵn sàng hành động". Thứ hai, điều khiến các nhà ngoại giao ngạc nhiên chính là tham vọng và chi tiết của kế hoạch này. Theo đó, Tổng thống Bashar al-Assad phải cung cấp danh sách các kho vũ khí hóa học của Syria trong vòng 7 ngày và cho phép phá hủy số vũ khí này trước thời điểm giữa năm 2014. Ngoài ra, ông Assad cũng phải cho phép cơ quan giám sát vũ khí hóa học thế giới và LHQ "quyền kiểm tra bất cứ và tất cả các địa điểm ở Syria ngay lập tức và không hạn chế". Phía Mỹ tin rằng những thời hạn này sẽ khiến cho chế độ Assad khó có thể cản trở tiến trình của kế hoạch đề ra. Các nhà ngoại giao phương Tây cũng cho rằng với một thỏa thuận chi tiết như vậy, Nga đang đặt cược uy tín của nước này và Moscow sẽ không cho phép chế độ của ông Assad coi thường thỏa thuận mà Kremlin đứng tên. Tuy nhiên, vẫn còn ít nhất 3 câu hỏi khiến nhiều người lo ngại. Một là, làm thế nào để biết ông Assad có trung thực hay không khi công bố danh sách các kho vũ khí hóa học của Syria? Mỹ chắc chắn sẽ xem xét danh sách này với thái độ đầy hoài nghi. Một diễn biến đáng chú ý trong 3 ngày đàm phán ở Geneva là lần đầu tiên Mỹ chia sẻ thông tin tình báo về các kho vũ khí hóa học của Syria với Nga. Hiện Nhà Trắng và Điện Kremlin đã có một bức tranh chi tiết hơn về những gì mà chế độ Assad đang sở hữu. Cả Mỹ và Nga đều cho rằng Syria có khoảng 1.000 tấn vũ khí hóa học. Hai là, để hoàn thành kế hoạch đầy tham vọng này trong bối cảnh cuộc nội chiến ở Syria vẫn đang diễn ra ác liệt, các cơ quan chức năng của LHQ và quốc tế sẽ gặp khó khăn gì? Quy mô của các kho vũ khí hóa học của Syria chắc chắn là một yếu tố làm nản chí các cơ quan này. Syria được cho là có chương trình vũ khí hóa học lớn thứ ba trên thế giới. Do đó, việc tìm được đủ số chuyên gia để kiểm soát và phá hủy số vũ khí hóa học của nước này cũng sẽ là một thách thức lớn. Ông Aaron David Miller, cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết: "Chỉ có hai nhóm chuyên gia có đủ kinh nghiệm và kỹ năng để tiến hành một chiến dịch như thế và họ thuộc quân đội Mỹ và quân đội Nga". Ngày 14-9, ông Kerry nhấn mạnh có thể đạt được thời hạn phá hủy số vũ khí hóa học của Syria vì chế độ Assad đã liên tục di chuyển số vũ khí hóa học này tới những khu vực không bị ảnh hưởng bởi cuộc xung đột. Ba là, liệu chế độ của ông Assad có cản trở các hoạt động thanh sát hay không? Các thanh sát viên LHQ tới Syria để điều tra vụ vũ khí hóa học được sử dụng ngày 21-8 đã bị bắn ngay khi vừa tiếp cận địa điểm. Các nhà ngoại giao tin rằng sự cố này rất có thể lặp lại. Ngoài ra, chính quyền của ông Assad có thể yêu cầu điều tra cáo buộc lực lượng phiến quân sở hữu vũ khí hóa học - một việc rất khó khăn đối với LHQ nếu không muốn nói là không thể. P. Thùy |
