Chanh dây của Nafoods Group kỳ vọng là sản phẩm chủ lực ở thị trường Nga. Ảnh: Khánh Linh
Mở rộng và thâm nhập các thị trường khó tính
Sự tăng trưởng XK trái cây thời gian gần đây cho thấy chất lượng sản phẩm rất cao,ứctranhtươisángchoxuấtkhẩutráicâynătỷ lệ kèo c2 đồng nghĩa với việc sản xuất nông nghiệp đã đáp ứng được các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về truy xuất nguồn gốc. Song song với đó là tính hiệu quả về xúc tiến thương mại, tuyên truyền, quảng bá, xây dựng thương hiệu cho trái cây Việt Nam cũng như sự kết nối, liên kết sản xuất giữa nông dân với doanh nghiệp (DN) XK và với chuỗi tiêu thụ của các nước.
Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), tổng kim ngạch XK toàn ngành rau quả năm 2018 đạt 40 tỷ USD, trong đó XK hoa quả đạt trên 4 tỷ USD. Sau nhiều năm đàm phán, Việt Nam đã dỡ bỏ được hàng rào kỹ thuật để trái cây vào được các thị trường khó tính như: Úc, Mỹ, New Zealand, Nhật, Hàn Quốc... Tính đến nay, trái cây Việt Nam đã thâm nhập thị trường của 60 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Các loại quả XK chính của Việt Nam vẫn là thanh long, nhãn, xoài, sầu riêng, dưa hấu. Hiện, các thị trường XK của Việt Nam gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc; ngoài ra còn có Malaysia, Thái Lan, Liên minh châu Âu (EU)...
Đặc biệt, tại thị trường khó tính và đầy tiềm năng như Mỹ đến nay đã có 6 loại trái cây tươi Việt Nam được phép nhập khẩu như: vú sữa, nhãn lồng đặc sản Hưng Yên, trái dừa… Các DN Việt Nam đang đầu tư mạnh các loại trái cây đặc sản để tiếp tục giữ vững và mở rộng thị trường này. Theo Công ty cổ phần Vina T&T, từ cuối năm 2017 công ty này đã xuất được những lô hàng đầu tiên là vú sữa vào Mỹ và tín hiệu phản hồi từ thị trường này là rất tích cực. Việc được Mỹ nhập khẩu đã mở ra hướng đi mới cho người trồng vú sữa. Mỗi kg vú sữa trồng theo quy trình GAP có giá bán trong nước dao động từ 25.000 - 30.000 đồng. Mức giá này sẽ tăng lên 2 - 3 lần khi vào thị trường Mỹ. Ngoài vú sữa, DN này còn XK mỗi tuần từ 60.000 - 80.000 trái dừa sang Mỹ với mức giá gấp nhiều lần so với trong nước.
Bên cạnh đó, thời gian qua Việt Nam đã nỗ lực tháo gỡ khó khăn vướng mắc tại 2 thị trường lớn là Trung Quốc và EU. Tại thị trường EU đã chuyển hướng tiếp cận mới cho việc thúc đẩy XK sản phẩm thông qua tăng cường sự hiện diện của nông sản Việt Nam tại các siêu thị lớn và chợ đầu mối của Pháp và EU.
Thay đổi tư duy XK
Đánh giá về tiềm năng XK trái cây trong thời gian tới, theo Bộ NN&PTNT, kỳ vọng giá trị XK cây ăn quả năm 2019 có thể tăng thêm 1 tỷ USD so với năm 2018. Nhiều loại cây ăn quả đang có cơ hội phát triển lớn đó là bưởi, chanh leo và sầu riêng. Riêng cây chanh leo đã XK được 50 triệu USD trong năm 2018 và hứa hẹn sẽ tăng trưởng mạnh trong năm 2019. Sản phẩm trái dừa tươi XK được 10 triệu USD... Xoài cũng là cây có tiềm năng XK rất lớn, thậm chí nhiều DN còn không đủ nguyên liệu để đáp ứng đơn đặt hàng từ nước ngoài.
Ông Nguyễn Mạnh Hùng - Chủ tịch, kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần Nafoods Group kỳ vọng có thể đẩy mạnh hơn nữa doanh số XK trái cây năm 2019. Thị trường mới nhất mà công ty này vừa khai phá là Nga, với các mặt hàng chủ lực là chanh dây, điều, trái cây đông lạnh...
Theo các chuyên gia, rau quả Việt Nam muốn XK thu được giá trị cao cần làm tốt công nghệ bảo quản, đơn cử như áp dụng công nghệ của Nhật Bản là bảo quản đông lạnh tế bào, giữ được trái cây tươi lâu cả năm trời, chất lượng vẫn đảm bảo.
Ông Huỳnh Quang Đấu, Giám đốc Công ty Rau quả thực phẩm An Giang cho rằng, ứng dụng trong bảo quản có ý nghĩa rất lớn đối với ngành XK trái cây. Đơn cử, trái bưởi hiện mới chỉ có 30% sản lượng đáp ứng tiêu chuẩn XK, con số này sẽ tăng lên 70 - 80% nếu có đầu tư về chế biến, bảo quản. Do đó, DN XK trái cây nếu có được sự hỗ trợ về vốn để đầu tư ứng dụng công nghệ mới có đủ tiềm lực để liên kết với nông dân, xây dựng chuỗi sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế và gắn thương hiệu cho sản phẩm. Điều quan trọng, các bộ, ngành tiếp tục là cầu nối cho DN xâm nhập, mở rộng thị trường XK, từng bước khẳng định vị trí trái cây Việt Nam tương xứng với tiềm năng.
Ông Hoàng Trung - Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) nhấn mạnh, để vào được các thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản, Nga…, Việt Nam phải giải quyết các vấn đề gồm kiểm dịch, an toàn (không được có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật) trái cây. Đến nay, Cục Bảo vệ thực vật đã cấp được gần 6.000 mã số vùng trồng đối với thanh long, xoài, nhãn, chôm chôm, vải và đang phối hợp với các địa phương cấp thêm mã số cho những vùng nguyên liệu trái cây phục vụ XK. Đồng thời, Bộ NN&PTNT phối hợp với các DN tiếp tục xây dựng 7 nhà máy chế biến với quy mô vùng và khu vực. Song song đó, các DN cần đẩy mạnh xây dựng thương hiệu sản phẩm lâu dài nhằm tăng giá trị sản phẩm.../.
Khánh Linh