【soi keo m88】2 người Mỹ đoạt Nobel kinh tế

Ngày 15-10,ườiMỹđoạtNobelkinhtếsoi keo m88 mùa giải Nobel 2012 khép lại, giải Nobel kinh tế thuộc về hai chuyên gia người Mỹ với “lý thuyết bắt cặp”, có ứng dụng không chỉ trong kinh tế mà còn trong giáo dục, y tế và nhiều lĩnh vực xã hội khác.

Hai nhà khoa học Mỹ Alvin E. Roth (trái) và Lloyd S. Shapley - Ảnh: noticiasdegipuzkoa

Hai người được vinh danh là giáo sư Alvin E. Roth, 60 tuổi, thuộc ĐH Harvard và giáo sư Lloyd S. Shapley, 89 tuổi, thuộc ĐH California, với “lý thuyết phân bổ bền vững và thực tiễn trong thiết lập thị trường”.

Viện hàn lâm Khoa học hoàng gia Thụy Điển đánh giá nghiên cứu này đã tập trung vào một trọng tâm của kinh tế: cách “bắt cặp” các tác nhân kinh tế sao cho tốt nhất. Các nguồn lực trong kinh tế thường được phân bổ theo cơ chế giá cả. Ví dụ giá dầu cao tạo cho người tiêu dùng động lực tiết kiệm năng lượng hay một nghề có lương cao sẽ thu hút người lao động. Tuy nhiên tại nhiều thị trường, yếu tố giá là không đủ để phối ghép các tác nhân kinh tế. Tiền không phải là yếu tố duy nhất quyết định bệnh viện nào mà một bác sĩ muốn vào làm hoặc tiền cũng không quyết định là một ngôi trường tốt nhất cho một sinh viên tương lai...

Lý thuyết “bắt cặp”

Trong nghiên cứu năm 1962, giáo sư Shapley so sánh sự ổn định kinh tế với sự ổn định của một cuộc hôn nhân. Ông đặt vấn đề làm cách nào các cá nhân trong một nhóm người có thể kết cặp với nhau bất chấp sự khác biệt trong quan điểm về “người tình hoàn hảo”. Sau đó, ông đã khảo sát việc bắt cặp của 10 phụ nữ và 10 người đàn ông.

Theo Hội đồng Nobel, Shapley đã sử dụng lý thuyết trò chơi để nghiên cứu và so sánh các phương pháp khác nhau để sao cho các tác nhân kinh tế kết cặp với nhau một cách tốt nhất. Ông và đồng nghiệp David Gale đã tạo ra một thuật toán bắt cặp đặc biệt có tên Gale - Shapley để đảm bảo có được kết quả tốt nhất cho các bên được ghép. “Một sự phân bổ mà không cá thể nào thấy cần trao đổi thêm sẽ đem lại khoản lợi lớn nhất được gọi là ổn định” - Hội đồng Nobel giải thích.

Kết quả lý thuyết của Shapley được Roth chứng minh vào những năm 1980 bằng hàng loạt nghiên cứu thực nghiệm. Khi đó, ông Roth đã nghiên cứu về thị trường cho những bác sĩ mới ra trường và phân bổ họ như thế nào cho ổn định nhất trên thực tế. Ngành y ở Mỹ lúc đó đang đứng trước một vấn đề: nhiều sinh viên đang phải thực tập quá sớm, có nghĩa là việc phối ghép họ với thị trường lao động đang diễn ra trước khi họ có thể chứng tỏ được kỹ năng của mình.

“Dù hai nhà nghiên cứu làm việc độc lập với nhau, sự kết hợp giữa lý thuyết cơ bản của Shapley và điều tra thực nghiệm của Roth đã cải thiện được hoạt động của nhiều thị trường” - Hội đồng Nobel khẳng định.

Lĩnh vực mới

Reuters dẫn lời chuyên gia Tore Ellingsen, thành viên Ủy ban Nobel và giáo sư Trường Kinh tế Stockholm, cho biết câu hỏi quan trọng nhất là: khi các nguồn lực đang hiếm hoi thì ai sẽ nhận được cái gì? “Công nhân nào sẽ nhận được công việc gì? Sinh viên nào sẽ đến học ở trường nào? Bệnh nhân nào có thể tiếp cận với nội tạng nào? Lý thuyết bắt cặp giải thích kết quả dựa vào quy trình bắt cặp - chuyên gia Ellingsen cho biết - Cách phân bổ nguồn lực hạn chế sao cho có hiệu quả nhất, đó là vấn đề quan trọng nhất của kinh tế học”.

Trả lời phỏng vấn trực tuyến, giáo sư Roth cho biết ông rất ngạc nhiên khi biết mình đoạt giải. “Tôi không hề nghĩ rằng mình sẽ chiến thắng. Nhưng rõ ràng giáo sư Shapley luôn là một ứng cử viên. Tôi rất hạnh phúc được chia sẻ giải Nobel với ông ấy. Tôi vẫn chưa biết mình sẽ làm gì tiếp, có lẽ là một tách cà phê” - giáo sư Roth chia sẻ.

“Đó là một lĩnh vực kinh tế mới và với giải Nobel, khi tôi đến trường vào buổi sáng, các sinh viên của tôi sẽ tập trung nghe giảng hơn” - giáo sư Roth nói vui sau khi được trao giải.

Năm ngoái, giải Nobel kinh tế đã được trao cho hai nhà khoa học người Mỹ là Thomas J. Sargent và Christopher A. Sims với nghiên cứu về mối quan hệ giữa chính sách kinh tế vĩ mô và tác động của chúng đối với nền kinh tế.

(Theo TTO)