Kế thừa những tinh hoa của nghề từ ông cha,ềnnghềhátbộigìngiữdisảntrămnăcách đánh tài xỉu com gạo Nghệ nhân Ưu tú Vũ Linh Tâm đã vượt qua những khó khăn của nghề, nỗi nhọc nhằn của cuộc sống để giữ nghề và bồi dưỡng những “hạt giống” nhằm tiếp tục truyền nghề, lưu giữ “báu vật” của Tổ nghiệp. 

Giữ nghề và truyền nghề

Hát bội là một loại hình nghệ thuật sân khấu xuất hiện sớm ở Nam Bộ. Tại Vĩnh Long, từ khoảng cuối thể kỷ XIX đến thế kỷ XX là giai đoạn hát bội cực thịnh, được người dân mong chờ biểu diễn. Ngày nay, dù không còn thịnh hành như trước nhưng loại hình nghệ thuật này vẫn được giữ gìn, bảo tồn và đang dần tìm hướng đi mới để tiếp tục phát huy những giá trị trong đời sống tinh thần của người dân.

Là thế hệ thứ 3 trong gia đình tham gia gánh hát bội Đồng Thinh từng nổi danh ở vùng đất Vĩnh Long, trải qua bao thăng trầm của nghiệp cầm ca, Nghệ nhân Ưu tú Vũ Linh Tâm là một trong số ít những người còn bám trụ với nghề.

Nghệ thuật hát bội đến với ông từ “mối duyên” gia đình. Tuổi thơ gắn liền với gánh hát, ông đã bị tiếng trống, kèn, tiếng vỗ tay thu hút. Năm 13 tuổi, ông chính thức bước lên sân khấu hát bội. Ông kể lại, hơn 5 thập kỷ gắn bó với nghề, tài sản lớn nhất là những vai diễn ở đủ các thể loại từ kép hài, kép mùi đến kép chính… cùng với những tuồng tích được ông ghi chép cẩn thận xem như “báu vật” gia truyền.

“Từ chỗ đam mê mà mình đến với nghề hát bội. Cũng có những lúc thăng trầm phải rẽ hướng. Thế nhưng nỗi trăn trở với nghề cứ vướng bận mãi nên cuối cùng mình vẫn quay lại với nghề rồi gắn bó đến nay” - Nghệ nhân Ưu tú Vũ Linh Tâm chia sẻ.

Hơn nửa thế kỷ gắn bó, chứng kiến những thăng trầm của nghề, nhất là trong thời điểm hiện nay, khi công chúng trẻ có thị hiếu đa dạng, thích khám phá những loại hình nghệ thuật mới, Nghệ nhân Ưu tú Vũ Linh Tâm vẫn quyết tâm theo đuổi nghề hát bội. Giờ đây, ở tuổi 66, ông vẫn không ngại vất vả, đảm nhận từng vai diễn. Tiếng trống nhạc vang lên, trong ông lại bừng lên lửa nghề. Giọng ca, phong thái, động tác của người nghệ nhân tài hoa này đã để lại ấn tượng đối với nhiều du khách. Với các nghệ nhân trẻ, ông là "cây cổ thụ" trong nghề, làm chỗ dựa để thế hệ trẻ tự tin khi bước lên sân khấu.

Sở hữu năng khiếu thiên bẩm từ gia đình, cô “đào” Nguyễn Phạm Diễm Hằng (21 tuổi, hội viên Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Vĩnh Long, cháu nội Nghệ nhân Ưu tú Vũ Linh Tâm) lần đầu tiên bước lên sân khấu hát bội khi mới 12 tuổi (đúng dịp ông nội vinh dự nhận danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú). Là lớp thế hệ trẻ nhưng trong Diễm Hằng sớm có tình yêu với nghệ thuật hát bội đã được gia đình vun đắp từ nhỏ.

Diễm Hằng chia sẻ: “Trong gia đình, em là thế hệ trẻ nhất, đời thứ 5 theo nghề. Mỗi lần xem ông, bà, cha, mẹ diễn, em rất thích nên xin ông nội được học hát bội. Đến nay, em đã có gần 10 năm trên sân khấu hát bội và học được rất nhiều điều. Với em, mỗi lần được đứng trên sân khấu biểu diễn cùng với ông nội đều thấy vinh dự, tự hào trước tình yêu nghề của ông. Ông nội là người dạy dỗ và truyền lửa nghề cho em. Em theo nghề với mong muốn tiếp nối đam mê của ông, cùng lan tỏa đến nhiều người để những ai yêu thích có thể tìm hiểu, học hỏi và giữ gìn hát bội không bị mai một”.

Đưa hát bội đến gần hơn với công chúng

Năm 2024, “Nghệ thuật Hát bội tỉnh Vĩnh Long” được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Hát bội Vĩnh Long giờ đây không chỉ hát ở đình làng, di tích mà còn góp mặt ở những sự kiện, sân khấu lớn như: Ngày hội Du lịch tỉnh Vĩnh Long, sự kiện giao lưu văn hóa Việt Nam - Ấn Độ tại Vĩnh Long… Đây là niềm tự hào và cũng là động lực để các thế hệ nghệ nhân hát bội của tỉnh tiếp tục giữ gìn, phát huy bộ môn nghệ thuật này.

Nghệ nhân Ưu tú Vũ Linh Tâm cho biết, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, những năm gần đây, hát bội được nhiều người biết đến. Những chương trình hát bội được dàn dựng công phu kết hợp với hoạt động đốt đuốc đi trên đường quê đến đình làng xem hát bội, giao lưu và hướng dẫn các động tác biểu diễn… đã mang đến những hiểu biết và trải nghiệm thú vị cho người xem.