Theơphổihậkqbd hang nhất anho nghiên cứu dịch tễ học (2020), giai đoạn nhiễm trùng cấp COVID-19 thì có đến 14% bệnh nhân nhiễm COVID-19 bị viêm phổi nặng phải nhập viện, 5% bị hội chứng suy hô hấp tiến triển cấp tính (ARDS), cần thở máy, lọc máu liên tục, và oxy qua màng ngoài cơ thể (ECMO) tại khoa Hồi sức Tích cực. Đặc biệt, hội chứng ARDS cũng là nguyên nhân chính gây tử vong trong giai đoạn cấp. Những thống kê này cho thấy tổn thương phổi là vấn đề trọng yếu của bệnh COVID-19.

Nguy cơ bị xơ phổi hậu COVID-19

Những bệnh nhân có nguy cơ mắc xơ phổi lâu dài sau COVID-19 gồm:

- Viêm phổi nặng ở đợt bệnh COVID-19 cấp, đặc biệt là bệnh nhân ARDS;

- Bệnh nhân thở máy áp lực dương, cần điều trị ECMO, thời gian nằm viện lâu dài;

- Bệnh nhân nặng, nồng độ các cytokines tiền viêm trong máu cao;

- Bệnh nhân có tổn thương phổi sẵn có, lớn tuổi, hút thuốc lá.

Tỷ lệ xơ phổi hậu COVID-19

Tỷ lệ bệnh nhân có hình ảnh xơ hóa (giai đoạn sớm) trên CT scan khoảng 70-80% bệnh nhân viêm phổi trung bình và 100% bệnh nhân ARDS ở tại thời điểm xuất viện (khoảng 4 tuần sau khởi phát).

Nhưng tình trạng trên sẽ giảm dần theo thời gian. Sau 3 tháng, hình ảnh tổn thương xơ trên CT scan còn khoảng 50% bệnh nhân viêm phổi trung bình và 70% bệnh nhân nặng. Sau 6 tháng, tỷ lệ này là khoảng 30%.

Xơ phổi hậu COVID-19

Xơ phổi hậu COVID là tình trạng nhu mô phổi bị phá hủy trong giai đoạn cấp tính sẽ không thể phục hồi trạng thái nhu mô phổi bình thường, mà thay bằng những mô xơ (đặc biệt ở bệnh nhân bị viêm phổi nặng và ARDS).

Những tổ chức xơ này không thực hiện được chức năng trao đổi khí CO2 và O2 ở phổi, dẫn đến tình trạng khó thở, đặc biệt là khó thở khi vận động thể lực.

Biến chứng của xơ phổi hậu COVID-19

Một số bệnh nhân diễn tiến xơ phổi vẫn tiếp tục sau đó, hầu hết là tổn thương xơ hóa nặng.

Giảm chất lượng cuộc sống do tình trạng tàn phế, tăng nguy cơ nhập viện, giảm tuổi thọ và tăng chi phí điều trị đáng kể.

Bệnh nhân cần được tầm soát những bệnh lý khác gây khó thở như suy tim, tăng áp phổi, nhiễm trùng hô hấp tái phát,…

Điều trị xơ phổi hậu COVID-19

Hiện nay, vẫn chưa có phác đồ điều trị cụ thể xơ phổi hậu COVID-19 do tính chất mới của bệnh.

Theo nghiên cứu nhiều ý kiến chuyên gia cũng như nhiều thử nghiệm lâm sàng đã được tiến hành cho thấy rằng, xơ phổi hậu COVID-19 có thể được cải thiện ở những bệnh nhân dùng các thuốc kháng viêm, ức chế miễn dịch lâu dài như corticosteroids, kết hợp với các thuốc chống xơ hóa. Nhiều thuốc khác vẫn đang được thử nghiệm.

Bên cạnh việc dùng thuốc, bệnh nhân xơ phổi cần được tập vật lý trị liệu hô hấp liên tục, lâu dài dưới sự hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu, và tránh những tác nhân có thể làm trầm trọng hơn tình trạng tổn thương phổi sẵn có như tránh môi trường ô nhiễm, khói bụi, cai thuốc lá, tiêm ngừa vắc-xin cúm mùa, và có chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý giúp tăng sức đề kháng - tránh nhiễm trùng hô hấp do bất kỳ nguyên nhân nào.

Do đó, việc kiên trì tuân thủ điều trị và tái khám đóng vai trò quan trọng.

TS. BS. Nguyễn Đức Hoàng

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)