BP - Trong cuộc nội chiến Hoa Kỳ (từ tháng 4-1861 đến tháng 5-1865),ếndịhình xăm đoàn văn hậu năm 1863 là giai đoạn ác liệt nhất, quyết định sự “thành bại” của lực lượng quân sự ở 2 miền Nam - Bắc Mỹ. Tháng 5-1863, quân đội miền Nam vượt qua thung lũng Shenandoah xâm lấn miền Bắc lần thứ 2 bằng “Chiến dịch Gettysburg”. Ngày 3-6-1863, hơn 72.000 quân miền Nam do tướng Robert E. Lee chỉ huy từ Virginia tiến lên phía Bắc. Để ngăn chặn quân miền Nam, Tổng thống Abraham Lincoln cử tướng George G. Meade chỉ huy khoảng 83.000 quân tham chiến.

Ngày 6-6-1863, lực lượng kỵ binh của 2 phe đã có cuộc đụng độ với quy mô lớn nhưng bất phân thắng bại. Vào cuối tháng 6, quân miền Nam đã vượt sông Potomac, tập kết tại Cashtown, cách thị trấn Gettysburg thuộc quận Adams, tiểu bang Pennsylvania khoảng 13km. Mờ sáng 1-7-1863, quân miền Nam tiến vào thị trấn Gettysburg thì gặp cánh quân tiên phong của miền Bắc. Hai bên đánh nhau dữ dội, quân miền Nam tấn công như vũ bão, quân miền Bắc bị đánh bật nhiều nơi và chịu thiệt hại nặng. Các phòng tuyến ngoại vi thị trấn nhanh chóng bị quân miền Nam phá vỡ, quân phòng thủ của miền Bắc phải rút chạy về các ngọn đồi ở phía Nam Gettysburg.

Sang ngày thứ 2, quân miền Bắc lập trận phòng thủ “Hình lưỡi câu”. Quân miền Nam kéo đến và 2 bên đánh nhau dữ dội. Ngày 3-7, quân miền Nam tấn công khu vực đồi Culp, quân miền Bắc đánh trả quyết liệt bằng lực lượng kỵ binh. Quân miền Nam với 12.500 lính bộ binh đột kích vào phòng tuyến trung tâm đội hình quân miền Bắc nhưng đã bị đối phương gây nhiều thiệt hại lớn. Quân miền Nam huy động một lực lượng lớn tiếp tục công kích vào đội hình quân miền Bắc. Nhưng đợt công kích quy mô lớn này đã bị quân miền Bắc đánh tan tác. Bị thiệt hại nặng nề, ý chí chiến đấu của binh sĩ giảm sút, lại sợ quân miền Bắc phản kích nên tướng Lee ra lệnh lui về cố thủ tại Virginia bỏ lại chiến trường hơn 51.000 người bị thương vong của cả 2 bên. Sau trận đánh này, quân miền Nam rơi vào tình trạng hao hụt quân lực nghiêm trọng do nạn đào ngũ. Đặc biệt, thất bại tại trận Gettysburg đã phá vỡ huyền thoại về sự bách chiến bách thắng của tướng Lee trong lịch sử cầm quân của ông.

Các nhà sử học đánh giá, cuộc chiến tại Gettysburg là trận chiến đẫm máu nhất trong nội chiến ở Hoa Kỳ và là trận đánh tiêu biểu nhất thế giới thế kỷ XIX. Cuộc chiến đã tạo ra bước ngoặt cực kỳ quan trọng đối với cuộc nội chiến Nam - Bắc Mỹ. Với chiến thắng này đã tạo điều kiện cho quân miền Bắc giải vây thành công Vicksburg sau nhiều tháng cầm cự với quân miền Nam. Đặc biệt, chiến thắng của quân miền Bắc tại trận Gettysburg đã làm xoay chuyển cuộc chiến và quân miền Nam không còn cơ hội để tổ chức cuộc tấn công chiến lược nào nữa nên dẫn đến bị tiêu diệt sau đó không lâu.

T.P
(Trích các sự kiện nổi bật trong lịch sử)