Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan Gia Thụy (Cục Hải quan Hà Nội). (Ảnh: N.LINH)

Tránh rủi ro

Trước đây, hoạt động đại lý hải quan quản lý chưa được quản lý chặt chẽ, đã phát sinh những rủi ro. Có trường hợp nhân viên của đại lý lợi dụng kẽ hở, dùng chữ ký số của một DN khai cho một DN khác mà không được sự cho phép của các bên. Những hành động như thế sẽ để lại hậu quả cho cả cơ quan Hải quan, DN và đại lý làm thủ tục hải quan. Hiện nay, cơ quan Hải quan chỉ chấp nhận những DN là đại lý làm thủ tục hải quan có quyết định công nhận mới được khai trên hệ thống với tư cách là đại lý.

Tránh việc thả nổi phát sinh những rủi ro, cơ quan Hải quan cũng sẽ kiểm soát chặt chẽ các đại lý làm thủ tục hải quan, với những đại lý không có nhân viên đủ tiêu chuẩn sẽ bị tạm dừng hoạt động. Ví dụ trường hợp Công ty Cổ phần dịch vụ Dầu khí Quảng Ngãi PTSC đã thôi ký hợp đồng với nhân viên đại lý hải quan và không có nhân viên đại lý hải quan nào, sẽ không đủ điều kiện để được hoạt động theo quy định tại Luật Hải quan 2014 và nhân viên trên cũng sẽ bị thu hồi mã số nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan. Tổng cục Hải quan sẽ ra quyết định tạm dừng hoạt động đại lý và thu hồi mã số nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan đối với Công ty trên. Như vậy, việc khai báo trên hệ thống điện tử của nhân viên trên với tư cách là nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan sẽ không thể thực hiện được.

Theo cán bộ trên, để đảm bảo quản lý, hiện nay mỗi nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan sẽ được cấp một mã số để quản lý chi tiết nhân viên. Khi làm thủ tục tại cửa khẩu, nhân viên đại lý thủ tục hải quan sẽ phải xuất trình thẻ. Cấp mã số nhân viên đại lý để đảm bảo quản lý tập trung, thống nhất. Theo quy định hiện nay, mã số nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan được Tổng cục Hải quan cấp sẽ được cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu của cơ quan Hải quan. Trường hợp việc khai hải quan thực hiện bằng phương thức điện tử, cơ quan Hải quan sẽ cấp tên người sử dụng và mật khẩu cho người được cấp mã số nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan để truy cập vào hệ thống; được sử dụng chữ ký số để phục vụ việc khai hải quan. Người được cấp mã số nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan chịu trách nhiệm bảo mật các thông tin do cơ quan Hải quan cung cấp. Khi thực hiện các thủ tục hành chính trực tiếp với cơ quan Hải quan, nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan phải xuất trình mã số nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan. Khi đại lý làm thủ tục hải quan bị chấm dứt hoạt động, nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan bị thu hồi mã số. Cơ quan Hải quan sẽ ngừng cho phép nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan truy cập vào hệ thống hoặc không chấp nhận các công việc liên quan đến thủ tục hải quan của nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan.

Giám sát để đảm bảo quyền lợi DN

Công tác quản lý được thực hiện thống nhất từ các cấp. Theo đó, Tổng cục Hải quan sẽ quản lý tập trung, các Cục Hải quan địa phương vẫn thực hiện giám sát trực tiếp hoạt động của các đại lý làm thủ tục hải quan. Tổng cục Hải quan sẽ kiểm tra, giám sát hoạt động và việc thực hiện các quy định tại Luật Hải quan 2014 và Thông tư 12/2015/TT-BTC về đại lý làm thủ tục hải quan, nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan và cơ quan Hải quan. Trường hợp cần thiết, Tổng cục Hải quan sẽ mở rộng kiểm tra việc thực hiện thủ tục hải quan như: Mã HS, trị giá tính thuế… mà đại lý làm thủ tục hải quan khai báo dựa trên thông tin chủ hàng cung cấp. Hàng quý tối thiểu kiểm tra tại một Cục Hải quan tỉnh, thành phố và ba đại lý làm thủ tục hải quan. Trong đó, tập trung kiểm tra, giám sát hoạt động tại các đơn vị có số lượng đại lý làm thủ tục hải quan nhiều và quy mô lớn như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng.

Ở cấp Cục Hải quan tỉnh, thành phố sẽ trực tiếp thực hiện việc kiểm tra, giám sát hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan về điều kiện thành lập đại lý; hoạt động của đại lý làm thủ tục hải quan thực hiện theo thỏa thuận trong hợp đồng đại lý ký với chủ hàng; việc thực hiện quyền, trách nhiệm của đại lý làm thủ tục hải quan và nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan; việc thực hiện các quy định tại Luật Hải quan 2014… Tổ chức kiểm tra tại trụ sở DN, trụ sở Chi cục Hải quan thuộc phạm vi quản lý về điều kiện hoạt động của DN. Quá trình kiểm tra, giám sát trường hợp xác định có hành vi vi phạm yêu cầu đại lý làm thủ tục hải quan xuất trình hợp đồng đại lý đã ký với chủ hàng. Theo cán bộ Cục Giám sát quản lý về hải quan, hợp đồng giữa đại lý thủ tục hải quan và chủ hàng là căn cứ để xem xét sai phạm và trách nhiệm của từng bên đến đâu.

Trong trường hợp đại lý làm thủ tục hải quan không thực hiện đúng các quy định của pháp luật hải quan và pháp luật khác có liên quan hoặc có sự tranh chấp trong hợp đồng đại lý làm thủ tục hải quan, cơ quan Hải quan sẽ tạm dừng làm thủ tục hải quan và thông báo cho chủ hàng.