NĐ 135 được đánh giá phù hợp với yêu cầu quản lý đất đai cũng như sự phát triển lành mạnh và bền vững của thị trường BĐS Việt Nam trong những năm tới.

Các chính sách tài chính này đã giúp nâng cao hiệu quả sử dụng đất,ínhsáchtàichínhlậplạitrậttựkỷcươngthịtrườngbấtđộngsảbanh xep hang ngoai hang anh lập lại trật tự, kỷ cương thị trường bất động sản. Đây là nhận định của chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh trong cuộc trao đổi với phóng viên TBTCVN .

PV: Sau hơn 1 năm thực hiện các chính sách tài chính về đất đai đã cho được nhiều kết quả nhưng cũng bộc lộ những hạn chế, do đó, Bộ Tài chính tiếp tục trình Chính phủ ban hành NĐ 135 sửa đổi, bổ sung. Ông có đánh giá gì về các chính sách tài chính được đưa ra tại Nghị định mới này?

- Ông Vũ Đình Ánh: Để triển khai thực hiện Luật Đất đai 2013, Chính phủ đã ban hành 2 NĐ quan trọng số 45 và 46 về 2 vấn đề thuộc loại cốt yếu trong tài chính đất đai là thu tiền sử dụng đất và thu tiền thuê đất, mặt nước. Trải qua hơn 1 năm thực hiện, những nội dung cơ bản của 2 NĐ này đã phát huy tác dụng tốt trong quản lý đất đai phù hợp với các quy định mới của Luật Đất đai 2013, đồng thời góp phần tích cực trong sự phục hồi của thị trường bất động sản (BĐS) thời gian qua và thúc đẩy khai thác hiệu quả hơn nguồn lực tài chính đất đai, nhất là đối với ngân sách địa phương.

Tuy nhiên, thực tế quản lý đất đai nói chung, quản lý tài chính đất đai nói riêng vẫn còn một số vấn đề tồn tại hạn chế mà cả hai NĐ trước đó đều chưa bao quát và xử lý được, đặc biệt là vấn đề chậm đưa đất đai vào sử dụng, chậm triển khai dự án theo tiến độ sau khi đã nhận quyền sử dụng đất hoặc quyền thuê đất, thậm chí không ít trường hợp còn nợ tiền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất với quy mô lớn và kéo dài. Chính vì vậy, việc ban hành NĐ 135 năm 2016 sửa đổi bổ sung NĐ 45 và 46 là rất cần thiết và kịp thời nhằm khắc phục tình trạng sử dụng đất đai một cách lãng phí, đồng thời tăng cường khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai thông qua lập lại trật tự và kỷ cương trên thị trường BĐS.

Ông Vũ Đình Ánh

Tôi cho rằng, các chế tài tài chính nêu trong NĐ 135 là thích đáng, hợp lý, phù hợp với yêu cầu quản lý đất đai cũng như sự phát triển lành mạnh và bền vững của thị trường BĐS Việt Nam trong những năm tới. Các quy định xử phạt đối với các trường hợp chậm đưa đất đai vào khai thác sử dụng đều được nêu lên cụ thể, đầy đủ, có căn cứ pháp lý và thực tiễn với mức phạt và quy trình xử phạt rõ ràng, hợp lý và khả thi, do đó chắc chắn sẽ phát huy tốt trong vai trò gắn quản lý đất đai với lành mạnh hoá thị trường BĐS.

Tính khả thi của NĐ 135 sẽ cao hơn nếu trong quá trình thực thi có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan tài chính với cơ quan quản lý đất đai để xử lý tốt những trường hợp chậm tiến độ phải chịu phạt đối với những chủ đầu tư thiếu năng lực, cả năng lực tài chính lẫn phi tài chính, đồng thời phân biệt rõ những trường hợp chậm tiến độ đưa đất đai vào khai thác sử dụng do nguyên nhân khách quan và chủ quan.

PV: NĐ 135 đã quy định rõ, nếu chậm đưa đất vào sử dụng thì người sử dụng đất phải nộp cho Nhà nước một khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, theo ông chế tài này đã đủ mạnh?

- Ông Vũ Đình Ánh: Trong quản lý đất đai nói chung, tài chính đất đai nói riêng thì tiền sử dụng đất và tiền thuê đất là những khoản tiền đáng kể gắn với giá trị của đất đai. Vì vậy, tôi cho rằng, mức phạt được nêu trong NĐ 135 là rõ ràng, hợp lý và đủ mạnh để buộc các chủ đầu tư sử dụng đất có trách nhiệm và nghĩa vụ khai thác sử dụng đất đai hiệu quả hơn, tránh lãng phí, chống đầu cơ và chiếm dụng đất đai bừa bãi, vô trách nhiệm.

Tuy nhiên, NĐ 135 sẽ có hiệu lực cao hơn nếu bổ sung thêm các chế tài phi tài chính đối với những trường hợp thiếu năng lực tài chính, chây ỳ thực hiện các nghĩa vụ tài chính đất đai liên quan, đặc biệt là ngay cả nộp tiền sử dụng đất hay tiền thuê đất, chứ chưa nói đến nộp tiền phạt do chậm tiến độ, bỏ hoang đất đai được giao.

PV: Tại NĐ 135, các quy định về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước cũng được cho là đã “mở” hơn, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đi thuê đất, ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

- Ông Vũ Đình Ánh: Đúng vậy, các quy định đã rất cụ thể, chi tiết, phù hợp thực tế về thu tiền thuê đất, mặt nước, và không những là căn cứ pháp lý cho việc xác định chính xác, hợp pháp mức thu, quy trình cho thuê đất, mặt nước, phân cấp quản lý tài chính đối với tiền thuê,... mà còn bao quát các trường hợp phát sinh trong thực tế.

Đồng thời, các quy định cũng tạo ra một cơ chế cho thuê và thu tiền thuê rất linh hoạt, cởi mở, cho phép người thuê có thể chủ động, linh hoạt hơn trong tiếp cận đất, mặt nước, nhất là cho hoạt động sản xuất kinh doanh phù hợp với yêu cầu, điều kiện và năng lực của mỗi người thuê trên từng vùng miền cụ thể theo nguyên tắc thị trường nhưng vẫn có sự quản lý của Nhà nước.

Nếu các quy định của NĐ 135 và các văn bản hướng dẫn có liên quan được tuân thủ tốt thì chắc chắn quyền tiếp cận đất, mặt nước thông qua hình thức thuê sẽ được mở rộng và nâng cao, đảm bảo giải quyết được một trong những vấn đề bức xúc nhất hiện nay là mặt bằng sản xuất kinh doanh của các tổ chức kinh tế - xã hội ở nước ta.

PV: Xin cảm ơn ông!

Vân Hà (thực hiện)