Quy hoạnh trên địa bàn Hà Nội vẫn còn nhiều bất cập. Ảnh: TL.

PV: Ông đánh giá thế nào về thực trạng công tác quy hoạch Thủ đô hiện nay?

TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm:Hiện chúng ta đã có kế hoạch quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2011, với sự tham gia của đội ngũ chuyên gia trong lĩnh vực quy hoạch, cùng các cấp các ngành liên quan.

Với mục tiêu xây dựng một Thủ đô Hà Nội hướng tới các tiêu chí như “Xanh - Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, trở thành đô thị phát triển năng động, hiệu quả, có sức cạnh tranh cao ở trong nước, khu vực và quốc tế về môi trường đầu tư. Cùng với đó cũng có nhiều quy hoạch với các định hướng lớn như: Quy hoạch an toàn hành lang thoát lũ hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình cũng điều chỉnh lại; quy hoạch phân khu…

Có thể thấy rằng, Việt Nam đã có cả quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng. Một số quy hoạch đặc biệt như: Quy hoạch khu phố cổ, bãi rác, nghĩa trang… Riêng Hà Nội có cả Luật Thủ đô, trên thế giới cũng chỉ có 10 quốc gia có Luật Thủ đô, trong đó cụ thể hóa một số điều khoản theo luật về quy hoạch.

Công tác quy hoạch cần được tính toán đồng bộ bài bản ngay từ khâu đầu tiên. Chúng ta phải có định hướng trong quy hoạch và quản lý xã hội theo quy hoạch. Phải có quy hoạch tổng thể trước, quy hoạch giao thông sau. Nhưng một thực tế đáng buồn hiện nay là chúng ta lại đang “làm ngược quy hoạch giao thông trước”.   Ông Đào Ngọc Nghiêm

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực thi công việc còn gặp nhiều bất cập. Riêng trong khâu phân công phân cấp vấn đề trách nhiệm cũng chưa rõ ràng, chưa có người chịu trách nhiệm cuối cùng.

Trong các luật, quy hoạch chung như thế, muốn điều chỉnh thì phải có ý kiến của Quốc hội. Thành phố Hà Nội có quyền điều chỉnh hay không? Một điểm nữa là chúng ta đang thiếu sự phối kết hợp giữa các quy hoạch với nhau.

PV: Theo ông những bất cập trên sẽ kéo theo hệ lụy gì?

TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm:Nhiều ý kiến cho rằng, công tác quy hoạch phải đi trước một bước. Cắt nghĩa là công tác quy hoạch cần được tính toán đồng bộ bài bản ngay từ khâu đầu tiên.

Chúng ta phải có định hướng trong quy hoạch và quản lý xã hội theo quy hoạch. Phải có quy hoạch tổng thể trước, quy hoạch giao thông sau. Nhưng một thực tế đáng buồn hiện nay là chúng ta lại đang “làm ngược quy hoạch giao thông trước”.

Điều này, vô hình chung sẽ dẫn đến những hậu quả nhãn tiền như, tình trạng quá tải dân số, quá tải phương tiện giao thông ô tô, xe máy gây nạn tắc đường kinh hoàng; xây dựng chung cư ồ ạt…

Theo tính toán của các chuyên gia, một đô thị hiện đại với 10 triệu dân thì giao thông công cộng phải được đặt lên hàng đầu, phải có tàu điện ngầm, hệ thống đường sắt trên cao. Qũy đất dành cho giao thông tĩnh phải đạt con số 3-4%, nhưng hiện chúng ta mới chỉ có 0,3%. Chính các khó khăn nội tại do thiếu cơ sở vật chất trên khiến công tác quy hoạch gặp muôn vàn khó khăn. Đơn cử như kế hoạch đến năm 2030 chúng ta có 8 tuyến đường sắt giao thông đô thị. Nhưng tuyến đường sắt trên cao được triển khai sớm nhất Cát Linh - Hà Đông vẫn đang chậm tiến độ, do nhà thầu chính năng lực tài chính yếu, dẫn đến một số hệ quả xấu ảnh hưởng lớn đến công tác quy hoạch.

Một khó khăn khác nữa, ở các nước phát triển họ có chính sách ưu đãi phát triển các phương tiện giao thông công cộng, không khuyến khích các phương tiện cá nhân. Hà Nội cũng đã có nhiều đề án hạn chế lượng ô tô, xe máy nhưng hầu hết đều thiếu khả thi, tính đồng bộ không cao.

Tính đến thời điểm hiện tại, Hà Nội có khoảng 500.000 ô tô, xe máy là hơn 5 triệu, đây là một con số rất cao, dẫn đến tình trạng mất kiểm soát trong giao thông, nên việc tắc đường, kẹt xe là khó tránh khỏi.

PV: Theo ông chúng ta cần có những giải pháp nào để tháo gỡ vấn nạn trên?

TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm:Chúng ta cũng cần thống nhất quan điểm quy hoạch xây dựng là một quy hoạch mang chức năng đa ngành, là một ngành khoa học tổng hợp. Điều quan trọng của quy hoạch là nó phải gắn kết với dự báo phát triển kinh tế - xã hội, phải gắn với khai thác có hiệu quả tài nguyên môi trường. Do đó, quy hoạch xây dựng phải luôn luôn đi trước quy hoạch khác một bước. Từ đó mới tính đến quy hoạch trường học, giao thông, cây xanh, khu vui chơi giải trí…

Riêng đối với Thủ đô Hà Nội, để đối phó với tình trạng quá tải, giãn dân, giải pháp căn cơ nhất lúc này là việc phát triển đô thị vệ tinh. Hiện tổng cộng các đô thị vệ tinh của Hà Nội mới có 0,4 triệu dân. Nếu chúng ta giải quyết được 5 đô thị vệ tinh thì chúng ta có thể tạo dựng được cuộc sống của 1,5 triệu dân trong tương lai. Khi đó, chúng ta sẽ giải quyết triệt để được tình trạng “nén dân số” lên đô thị trung tâm, chuyện tắc đường kẹt xe sẽ được thông suốt.

PV: Xin cảm ơn ông!

Đức Việt (thực hiện)