Tham gia BHXH tự nguyện,ựnguyệnVìsaongườidânchưamặnmànhận định a league người nông dân được Nhà nước hỗ trợ mức đóng.

Cho đến nay số người tham gia BHXH tự nguyện cả nước vẫn chiếm tỷ lệ rất thấp.

Tỷ lệ tham gia còn thấp

Ông Mai Quốc Thắng - Phó Trưởng Ban Thu - BHXH Việt Nam cho biết, năm 2008 (năm đầu tiên thực hiện chính sách BHXH tự nguyện), số người tham gia từ 6.110 người đã tăng lên 225.240 người năm 2015, năm 2016 là 203.560 người và con số này đạt 235.000 người tham gia tính đến hết tháng 3/2017. Nhìn chung, kết quả thực hiện về đối tượng tham gia và số tiền thu hàng năm đều tăng cao hơn so với năm trước. Tuy nhiên, do chính sách BHXH tự nguyện là chính sách mới, vì vậy, mặc dù số thu năm sau có tỷ lệ cao hơn nhiều so với năm trước, nhưng số người tham gia so với lực lượng lao động còn đạt tỷ lệ rất thấp. Năm 2008, số người tham gia chiếm 0,01% lực lượng lao động, năm 2016 là 0,3% và hiện nay vẫn chưa vượt qua được 0,5% lực lượng lao động. Trong khi số lao động làm công ăn lương trong nền kinh tế khoảng 8,2 triệu người và khoảng 3 triệu lao động có quan hệ lao động nhưng làm việc theo thời vụ không giao kết hợp đồng lao động, chưa được tham gia BHXH.

Đối tượng tham gia BHXH tự nguyện chủ yếu là người đã có thời gian tham gia BHXH bắt buộc, đóng tiếp BHXH tự nguyện để đủ điều kiện hưởng lương hưu; số người tham gia BHXH tự nguyện mới còn hạn chế, hàng năm phát triển rất chậm.

Theo ông Mai Quốc Thắng, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến số người tham gia BHXH tự nguyện đạt thấp là do công tác tuyên truyền chưa được sâu, rộng. Đến nay, nhiều người vẫn chưa hiểu đầy đủ về chính sách BHXH tự nguyện, thậm chí, một bộ phận dân cư còn chưa biết có chính sách BHXH tự nguyện; người lao động ở Việt Nam chưa có thói quen tham gia BHXH khi trẻ để hưởng lương hưu khi tuổi già. Bên cạnh đó, thu nhập của người lao động ở nông thôn thấp, không ổn định, giai đoạn từ năm 2008 đến năm 2015 mức đóng BHXH tự nguyện còn cao so với thu nhập của đa số người dân. Với chính sách mới, từ ngày 1/1/2018 người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng, tuy nhiên, nhiều người vẫn muốn được hỗ trợ mức cao hơn mới thu hút được họ tham gia BHYT tự nguyện.

Thêm vào đó, mạng lưới Đại lý thu BHXH tự nguyện còn ít, trình độ đại lý thu còn hạn chế, nên chưa thuận tiện cho người lao động tham gia (người muốn tham gia BHXH tự nguyện nhưng không biết tham gia như thế nào, đóng ở đâu, mức đóng bao nhiêu, được hưởng các quyền lợi gì, ...)

Chính quyền một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến chính sách BHXH tự nguyện, chưa giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội, chưa tổng kết, đánh giá, kiểm điểm những tồn tại, hạn chế nguyên nhân chậm phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Đồng thời, sự phối hợp trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH tự nguyện của các cấp, các ngành ở địa phương với cơ quan BHXH chưa thường xuyên, thiếu quan tâm, có nơi coi đây là nhiệm vụ của riêng cơ quan BHXH….

Nghiên cứu tăng thêm mức hỗ trợ cho người tham gia

Kiến nghị về cơ chế, chính sách, ông Mai Quốc Thắng cho rằng, theo quy định tại Nghị định số 134/2015/NĐ-CP thì Nhà nước hỗ trợ mức đóng BHXH tự nguyện bằng 30% đối với người thuộc hộ gia đình nghèo, 25% đối với người thuộc hộ gia đình cận nghèo và 10% đối với các đối tượng còn lại trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn là rất thấp; đối tượng thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo dù được hỗ trợ cao hơn cũng rất khó có thể tham gia được. Vì vậy, BHXH Việt Nam đề xuất, kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ và Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội nghiên cứu tăng mức hỗ trợ cho người tham gia BHXH tự nguyện, nhất là đối tượng không thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo. Đồng thời, linh hoạt hơn về mức hỗ trợ, như mức hỗ trợ tối thiểu bằng 30%, 25%, 10% để địa phương nào có điều kiện, kinh tế phát triển thì có cơ chế để hỗ trợ thêm một phần mức đóng BHXH tự nguyện.

Cũng theo ông Mai Quốc Thắng, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong chỉ tiêu phát triển kinh thế - xã hội của địa phương. Thường xuyên sơ kết, tổng kết, đánh giá, kiểm điểm những tồn tại, hạn chế nguyên nhân chậm phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện; đưa ra các giải pháp nhằm tăng nhanh đối tượng tham gia. Trước mắt, tập trung triển khai, yêu cầu và hỗ trợ thêm mức đóng để cán bộ không chuyên trách ở thôn, bản, tổ dân phố tham gia BHXH tự nguyện; yêu cầu các doanh nghiệp đóng trên địa bàn đôn đốc, hướng dẫn người lao động làm việc theo hợp đồng lao động dưới 3 tháng (đến ngày 31/12/2017) và lao động theo hợp đồng lao động dưới 1 tháng (từ ngày 1/1/2018) tham gia BHXH tự nguyện.

Cơ quan BHXH phải tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu, rộng chính sách BHXH tự nguyện để nhiều người dân hiểu để tham gia BHXH tự nguyện. Mở rộng hệ thống mạng lưới đại lý thu BHXH tự nguyện, phấn đấu mỗi thôn, bản, tổ dân phố đều có nhân viên đại lý thu, hoặc điểm thu BHXH tự nguyện.

Thảo Miên