Nhiều DN gỗ khó khăn về thị trường xuất khẩu. Ảnh: Trần Việt

Thông qua chương trình này, các DN có kỹ năng, kiến thức, thông tin để tiếp cận thị trường bởi hiện nay DNNVV gặp nhiều khó khăn về vấn đề thị trường. DN cũng có thể chia sẻ nhu cầu khó khăn để các cơ quan hỗ trợ cho DN trong việc xúc tiến thương mại. Ngoài ra, chương trình còn tạo sự gắn kết DN địa phương với cơ quan chính sách và môi trường pháp lý bởi mỗi DN có đặc thù khác nhau.

Theo ông Đỗ Kim Lang, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), chương trình này được triển khai trên phạm vi toàn quốc, tập trung vào một số tỉnh, thành phố quan trọng, được lựa chọn căn cứ các tiêu chí như năng lực hỗ trợ thương mại, tiềm năng phát triển XK bền vững, và nằm trong 3 vùng kinh tế trọng điểm Bắc, Trung và Nam bộ. Mục tiêu của chương trình là hỗ trợ các DNNVV tại 3 vùng miền của Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh XK thông qua hệ thống xúc tiến thương mại địa phương, trên cơ sở củng cố chuỗi giá trị, chuyển từ chủ yếu là XK sản phẩm có “chi phí nhân công rẻ” sang XK hàng hóa và dịch vụ có giá trị gia tăng. Các sản phẩm XK ưu tiên cho từng khu vực sẽ được xác định trong giai đoạn khởi động của chương trình (một năm đầu), trên cơ sở kết quả của báo cáo đánh giá tiềm năng XK vùng. Ông Lang cũng cho biết, Cục Xúc tiến thương mại đề xuất nên có ít nhất 3 ngành hàng (thủ công mỹ nghệ, trái cây và rau) bởi những ngành hàng này cần được hỗ trợ thêm để phát triển theo chuỗi giá trị ngành.

Tuy nhiên, tại buổi lễ khởi động chương trình “Nâng cao năng lực cạnh tranh XK cho các DNNVV Việt Nam thông qua hệ thống xúc tiến thương mại địa phương” do Cục Xúc tiến thương mại tổ chức ngày 13-6, nhiều DN tỏ ra lo lắng khi mục tiêu ban đầu của chương trình chủ yếu tập trung vào 3 ngành nghề nêu trên. Đại diện một DN sản xuất cà phê nêu ý kiến, kim ngạch XK của ngành cà phê mỗi năm tương đối lớn, (năm 2012 đạt khoảng 3,7 tỷ USD) nhưng sự hỗ trợ cho DNNVV rất kém. Hiện ngành cà phê đang có xu hướng nhường “sân chơi” này cho DN FDI. Vị này đặt câu hỏi: “Trong bối cảnh đó, ngành cà phê có nằm trong lựa chọn của dự án, cơ chế lựa chọn như thế nào?”. Đây cũng là tâm lý chung của một số DN trong ngành chế biến XK gỗ bởi họ đang gặp khó khăn về thị trường, nhất là thị trường châu Âu khiến lượng tồn kho rất lớn.

Đáp lại những ý kiến này, ông Lang khẳng định, việc lựa chọn các ngành nghề cho chương trình sẽ dựa trên báo cáo đánh giá tiềm năng XK của chuyên gia trong nước, quốc tế tại địa bàn kết hợp sự đồng thuận của địa phương thông qua các trung tâm xúc tiến để xác định. “Việc xác định ngành hàng hoàn toàn dựa theo địa phương chứ không phải áp đặt”, ông Lang nói. Hơn thế, nếu sự lựa chọn của các địa phương có sự giống nhau ở các ngành hàng sẽ là điều thuận lợi. Khi đó, chúng ta có thể xác định chuỗi giá trị ngành hàng xuyên suốt cho quốc gia, đồng thời có thể liên kết 3 vùng với nhau.

Hiện chương trình này đã chính thức được khởi động. Để chương trình đạt hiệu quả, các địa phương cần bắt tay ngay vào việc rà soát nhu cầu tìm ra những ngành hàng có thế mạnh, có tiềm năng phát triển.

Diệp Anh