Gần 14 năm trước, đối thủ của bà Kamala Harris trong cuộc đua giành chức tổng chưởng lý ở bang California đã có một câu trả lời thẳng thắn tại cuộc tranh luận ít người xem và mang tính định mệnh đối với ứng viên tổng thống tương lai của đảng Dân chủ.

Điều đầu tiên cần biết về chiến dịch tranh cử tổng chưởng lý California của bà Harris là việc bà không nhận được sự ủng hộ rộng rãi.

Vào năm 2010, thời kỳ đỉnh cao của quyền lực Tea Party (Đảng Trà) và bà Harris lần đầu tiên ra tranh cử trên toàn bang California. Bà Harris, khi đó 45 tuổi, được coi là một ngôi sao đang lên trong đảng Dân chủ.

"Barack Obama phiên bản nữ", nhà phân tích chính trị nổi tiếng Gwen Ifill đã gắn cho bà một cái tên đáng nhớ như vậy hồi năm trước. Nhưng nhiều ngôi sao đang lên sớm tàn, và bà Harris đã phải đối mặt với một đối thủ đáng gờm của đảng Cộng hòa trong năm đó là Steve Cooley, một luật sư được yêu mến và ôn hòa của quận Los Angeles.

Ông Cooley nổi tiếng là một công tố viên công bằng, chống tham nhũng và được đáng giá là đối thủ nhỉnh hơn bà Harris. Ông từng 3 lần thắng cử tại nơi được coi là thành trì của đảng Dân chủ đông dân nhất của tiểu bang.

Trong khi đó, bà Harris sắp hết thời gian và tiền bạc khi đến tham dự cuộc tranh luận duy nhất giữa họ vào ngày thứ Ba đầu tiên của tháng 10/2010. Sau đó, khoảng 45 phút trong cuộc đối đầu kéo dài một giờ, ông Cooley đã đưa ra một câu trả lời thẳng thắn nhưng được đánh giá là "định mệnh và ngớ ngẩn".

Tuần này, khi bà Harris đến Chicago để tham dự Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ với mục tiêu trở thành người phụ nữ đầu tiên giữ chức tổng thống trong lịch sử nước Mỹ, khoảnh khắc bị lãng quên từ lâu tại cuộc tranh luận gần 14 năm trước lại trở thành một trong những bước ngoặt ít được biết đến nhất nhưng lại có ý nghĩa quan trọng nhất trong sự nghiệp chính trị của bà.

Đó là câu chuyện về 47 giây định mệnh và những gì xảy ra sau đó.

Cuộc tranh luận khi đó hầu như không được chú ý nhiều. Nó diễn ra vào buổi trưa, cách xa các cơ quan truyền thông lớn nhất của tiểu bang và bên trong phòng xử án thực hành tại Trường Luật của Đại học California.

Thậm chí, nó còn không được phát sóng trực tiếp trên truyền hình. Người điều phối - một phóng viên chính trị truyền hình địa phương tên là Kevin Riggs - đã ngồi với 3 nhà báo khác làm thành viên hội thảo tại một quán cà phê vào buổi sáng hôm đó để chia sẻ các chủ đề tranh luận.

Lương hưu là một chủ đề nóng, và ông Cooley khi đó đã gây chú ý khi truy tố tham nhũng công ở thành phố Bell, nơi các quan chức địa phương đang nhận được mức lương cao ở một thành phố còn nghèo.

Bên trong phòng tranh luận, vấn đề được đưa ra cho ông Cooley rằng: "Mức lương 150.000 USD của tổng chưởng lý California chỉ bằng một nửa so với mức lương 292.300 USD mà ông kiếm được với nghề luật sư quận địa phương. Vậy có phải khi trúng cử, ông sẽ nhận được 2 mức lương và kiếm được hơn 400.000 USD?".

"Ông có định nhận cả hai lương khi trở thành tổng chưởng lý không?" - người điều phối chương trình tên Leonard hỏi.

"Có chứ", ông Cooley trả lời không chút do dự. Ông liếc nhìn bà Harris. Bà không nói gì. Nhưng ông Cooley vẫn chưa dừng lại. "Tôi chắc chắn đã tìm được cách để nhận thêm lương và sẽ dựa vào điều đó để bổ sung cho mức lương cực kỳ thấp đang được trả cho tổng chưởng lý", ông nói thêm.

"Nó thật vô nghĩa"; Thật đáng kinh ngạc"; "Thật kinh khủng"... là những câu cảm thán mà những người điều phối cuộc tranh luận thốt ra khi nghe ông Cooley trả lời. Trong cuộc phỏng vấn gần đây, bản thân ông Cooley cũng nhớ lại câu chuyện này và xác nhận đó là sự thật. "Vấn đề là tôi đã trả lời một cách trung thực", ông Cooley nói. "Đó là một sai lầm. Rất nhiều người nói rằng nên tránh điều đó".

Kevin Spillane, chiến lược gia hàng đầu của ông Cooley,  đã tự trách mình vì đã không khuyên ông cách nói tránh tốt hơn. "Đó là một lời khen dành cho nhân cách của ông ấy", chuyên gia Spillane nói về sự trung thực của ông Cooley, nhưng nhấn mạnh, "đó cũng là một điểm trừ trong chính trị".

Về phần mình, bà Harris đã im lặng. Tác giả Morain, người đã viết một cuốn sách về sự nghiệp của bà Harris, gọi đó là "khoảnh khắc Vin Scully", ví von nó giống cách phát thanh viên bóng chày nổi tiếng tại Mỹ thường để âm thanh của trận đấu tự nói lên kết quả.

Bước ngoặt lịch sử

Đó là một bước ngoặt trong sự nghiệp chính trị của bà Harris.

Bà Harris đã "thoát hiểm" trong gang tấc như vậy và cuối cùng giành một trong những chiến thắng sít sao nhất trên toàn tiểu bang trong lịch sử hiện đại của California - hơn đối thủ chưa đầy 0,85% số phiếu bầu. Bà trở thành tổng chưởng lý bang California.

"Mọi người đều viết lịch sử như thể mọi thứ đều không thể tránh khỏi", Averell "Ace" Smith, chiến lược gia trưởng của bà Harris trong cuộc đua năm 2010, cho biết. Ông nói rằng, chiến thắng đầu tiên trên toàn tiểu bang của bà Harris lại không phải như vậy.

"Đó là trải nghiệm cận kề dấu chấm hết đối với sự nghiệp chính trị mà bạn có thể trải qua", Chris Jankowski, một chiến lược gia của đảng Cộng hòa, người sau đó lãnh đạo một nhóm đảng Cộng hòa trên toàn quốc chi 1 triệu USD cho một nỗ lực bất thành nhằm chấm dứt sự nghiệp của bà Harris trước khi nó thực sự phát triển, cho biết.

"Nếu thua cuộc đua đó, bà ấy sẽ không phải là ứng cử viên tổng thống hôm nay - không có cơ hội nào cả", Jankowski nói.