Quốc hội chốt danh sách 4 “tư lệnh” ngành trả lời chất vấn
	Dự án Luật Dân quân tự vệ: Cần bổ sung nghĩa vụ lập đơn vị tự vệ trong doanh nghiệp

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định trình bày Báo cáo thẩm tra

Không nên thay đổi tên gọi UBND phường

Sáng nay 29/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV, Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về thí điểm không tổ chức HĐND tại các phường thuộc quận, thị xã của thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021- 2026.

Theo đó, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật tán thành với việc tổ chức 2 cấp chính quyền ở đô thị và 3 cấp chính quyền ở nông thôn như đề xuất của Chính phủ. Để phù hợp với nội dung, tính chất của việc thí điểm này, một số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật đề nghị xác định lại tên gọi và nội dung của dự thảo Nghị quyết là “Nghị quyết thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội” theo đúng nội dung đề xuất trong Đề án của UBND thành phố Hà Nội.

Đối với tên gọi UBND phường, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật cho rằng, tuy UBND phường nơi thực hiện thí điểm có sự khác biệt cơ bản về địa vị pháp lý, tính chất và cơ cấu tổ chức, nhưng nhất trí vẫn giữ tên gọi là UBND.

Phát biểu tại phiên thảo luận tại tổ sáng nay 29/10, xung quanh nội dung này, đại biểu Đào Tú Hoa (Hà Nội) cho rằng: Nếu đổi tên UBND phường thành cơ quan hành chính cần cân nhắc kỹ vì khi đổi tên thì toàn bộ tư liệu phải thay đổi. Với công dân, toàn bộ giấy tờ mang tính cá nhân như sổ hộ khẩu, sổ thường trú, tạm trú… phải thay đổi. Với cơ quan quản lý nhà nước, toàn bộ tài liệu, hồ sơ, quản lý phần mềm phải thay đổi. Hệ lụy gây ra là lãng phí vô cùng lớn.

Đồng quan điểm, đại biểu Bùi Huyền Mai (Hà Nội) phân tích thêm: “Trong quá trình thực hiện thí điểm, Quốc hội đã quyết định thí điểm trong khoảng thời gian xác định nên việc giữ nguyên tên sẽ thuận lợi. Tên gọi UBND phường đã rất gắn bó với cấp chính quyền địa phương và người dân. Trong khoảng thời gian thực hiện thí điểm sẽ áp dụng trên toàn bộ 177 phường trên địa bàn Hà Nội nên không cần phải đổi tên phân biệt giữa UBND và cơ quan hành chính”.

Xem xét kỹ việc chốt cứng thời gian thí điểm

Bên cạnh câu chuyện tên gọi, về cơ cấu tổ chức của UBND phường, Ủy ban Pháp luật cho rằng, để có cơ sở xác định cơ cấu tổ chức của UBND phường ở nơi thực hiện thí điểm thì cần làm rõ tính chất và địa vị pháp lý của cơ quan này.

Đây là cơ quan hành chính thuộc UBND quận, thị xã đặt tại phường (do UBND quận, thị xã quản lý biên chế, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức) để thực hiện vai trò của chính quyền địa phương ở phường. Với cách tiếp cận này thì việc dự thảo Nghị quyết vẫn duy trì cơ cấu UBND ở nơi thực hiện thí điểm như cơ cấu của UBND nơi không thực hiện thí điểm là không phù hợp.

Ủy ban Pháp luật đề nghị xác định cơ cấu tổ chức của UBND phường gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các công chức của UBND (không có chức danh Ủy viên UBND như hiện nay). Do vậy, Ủy ban Pháp luật đề nghị xác định UBND phường làm việc theo chế độ thủ trưởng, không phải theo chế độ tập thể như UBND phường ở những nơi không thí điểm.

Liên quan đến việc điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND và Chủ tịch UBND quận, thị xã, Ủy ban Pháp luật thấy rằng, việc thí điểm không tổ chức HĐND phường tại thành phố Hà Nội không chỉ liên quan và tác động trực tiếp đến các phường thực hiện thí điểm mà còn liên quan và ảnh hưởng đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và phương thức hoạt động của các thiết chế thuộc chính quyền địa phương ở quận, thị xã và cấp thành phố.

Để phù hợp, thích nghi với mô hình tổ chức chính quyền mới ở phường thì các thiết chế HĐND và UBND ở quận, thị xã và thành phố cũng phải cơ cấu lại nhiệm vụ, quyền hạn, xác định rõ việc nào thành phố đảm nhiệm, việc nào giao cho quận, thị xã và việc nào có thể giao cho cơ quan hành chính ở phường quyết định; cùng với đó là phải đổi mới phương thức hoạt động của các cơ quan, đặc biệt là UBND phường.

Bên cạnh việc làm rõ các nội dung phân quyền, cần đẩy mạnh việc phân cấp, ủy quyền và tăng cường sự kiểm tra, giám sát, kiểm soát đối với chính quyền ở phường để nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước, phục vụ doanh nghiệp và người dân. Hơn nữa, việc thay đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương (không tổ chức HĐND) sẽ kéo theo nhiều thay đổi trong mối quan hệ với các cơ quan, tổ chức khác ở địa phương.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, những nội dung này sẽ liên quan đến tính thống nhất của hệ thống pháp luật hiện hành. Vì vậy, đề nghị Chính phủ cần rà soát thật kỹ để bảo đảm tính thống nhất giữa dự thảo văn bản với quy định trong các văn bản khác của hệ thống pháp luật, tránh bỏ sót, bỏ trống nhiệm vụ hoặc xử lý không thỏa đáng trong mối quan hệ với các cơ quan, tổ chức khác ở địa phương.

Riêng về vấn đề thời gian thực hiện thí điểm, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ không nên chốt cứng. Theo đại biểu Bùi Huyền Mai: “Về thời gian thực hiện thí điểm dự kiến trong giai đoạn 2021-2026 nhưng theo tôi nội dung thực tế hoàn toàn phụ thuộc vào quá trình triển khai. Tôi đề nghị chỉ ghi thí điểm mà không ghi rõ giai đoạn để đảm bảo tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình triển khai. Trong quá trình thực hiện cũng nên tạo điều kiện để cơ quan có thẩm quyền tổng kết và nhân rộng mô hình”.

Đại biểu Nguyễn Chiến (Hà Nội) phân tích thêm: Việc thực hiện thí điểm cũng cần tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm trong thực tiễn. Nếu ấn định một thời hạn, hết thời hạn mà chưa kết thúc thí điểm sẽ phải xin gia hạn lại. Bởi vậy cũng cần xem xét kỹ hơn vấn đề này.