【bdanh】Khẩn trương tháo gỡ vướng mắc trong giải ngân vốn đầu tư công

Nguồn: Bộ Tài chính. Đồ họa: Phương Anh

2 tháng giải ngân đạt 8,7% tổng kế hoạch vốn

Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, ước thanh toán vốn đầu tư công (ĐTC) của cả nước đến ngày 29/2/2024 là trên 59.998 tỷ đồng; đạt 8,7% tổng kế hoạch vốn (trên 689.881 tỷ đồng); đạt 9,13% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (657.349 tỷ đồng).

Đánh giá về tình giải ngân, báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, nhờ sự tích cực vào cuộc của cả hệ thống chính trị; của các bộ, ngành, địa phương, nên mặc dù mới ở những tháng đầu năm, nhưng việc giải ngân đã có nhiều dấu hiệu khởi sắc. Minh chứng rõ nhất là tỷ lệ giải ngân tăng so với cùng kỳ năm 2023 (cùng kỳ năm 2023 đạt 6,55% tổng kế hoạch; đạt 6,97% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

Có 4 bộ, cơ quan trung ương và 38 địa phương có tỷ lệ giải ngân tốt, đạt trên mức trung bình của cả nước như: Đài Truyền hình Việt Nam (34,92%); Bộ Xây dựng (32%); Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (27,83%); tỉnh Hậu Giang (trên 30%); tỉnh Tiền Giang (trên 27%). Các tỉnh Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, Hòa Bình đều đạt trên 21%... Tuy nhiên, vẫn còn 32 bộ, cơ quan trung ương có tỷ lệ giải ngân là 0%; 6 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp dưới 5%.

Nhiều vướng mắc cần tháo gỡ

dự án cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột chậm hơn so với yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Mặc dù giải ngân có tín hiệu khởi sắc, nhưng theo báo cáo từ Bộ Tài chính, vẫn còn nhiều vướng mắc khiến việc giải ngân chưa đạt như kỳ vọng.

Cụ thể là vướng mắc liên quan đến công tác phân bổ vốn. Hiện còn khoảng 25.291 tỷ đồng chưa được phân bổ chi tiết; bằng 3,85% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó, nguồn vốn ngân sách trung ương (NSTW) chưa phân bổ chủ yếu dự kiến bố trí cho các dự án đang hoàn thiện thủ tục đầu tư. Lượng vốn này tương đối lớn đã ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân những tháng đầu năm.

Hơn nữa, tháng 2 lại trùng với thời điểm nghỉ Tết Nguyên đán, đồng thời các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đang tập trung rà soát để tổng hợp nhu cầu kéo dài thời hạn thực hiện. Một số bộ, cơ quan trung ương đã phân bổ chi tiết cho các dự án, nhưng không đủ điều kiện để phê duyệt dự toán TABMIS (chưa có quyết định phê duyệt dự án, lũy kế vốn vượt kế hoạch đầu tư công trung hạn).

Đối với vướng mắc liên quan đến các dự án trọng điểm quốc gia, theo báo cáo từ Bộ Giao thông vận tải và các địa phương, hiện tiến độ giải phóng mặt bằng (GPMB) tại một số dự án thành phần thuộc Dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025; dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu; dự án cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột chậm hơn so với yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Công tác di dời hạ tầng kỹ thuật, nhất là đường điện cao thế còn nhiều khó khăn, chậm trễ. Chưa hoàn thành việc chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng, đất lúa dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025, dự án cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột.

Về vật liệu xây dựng cho thi công, việc triển khai đồng thời nhiều dự án giao thông lớn trong cùng khu vực dẫn tới tình trạng khan hiếm nguồn vật liệu trong quá trình thi công, đặc biệt là vật liệu đất đắp, cát, đá… đối với các dự án tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Việc triển khai cơ chế đặc thù về khai thác vật liệu xây dựng thông thường còn nhiều khó khăn, vướng mắc…

Về vướng mắc liên quan đến các chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG), báo cáo từ Bộ Tài chính cho thấy, hiện công tác hoàn thiện thể chế quản lý, tổ chức thực hiện các CTMTQG từ trung ương đến địa phương còn chậm, chưa kịp thời, đồng bộ, ảnh hưởng lớn đến việc triển khai các khâu từ phân bổ, giao kế hoạch thực hiện và giải ngân vốn thực hiện tại các bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Theo đó, đến nay vẫn còn một số cơ chế trung ương chưa ban hành dẫn đến các địa phương còn lúng túng trong thực hiện.

Cần sự vào cuộc đồng bộ và khẩn trương hơn nữa

Để công tác giải ngân nguồn vốn ĐTC năm 2024 thuận lợi, đạt tỷ lệ theo đúng mục tiêu Thủ tướng Chính phủ đặt ra là đạt 95%, Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các bộ, cơ quan trung và địa phương báo cáo phương án xử lý cụ thể đối với các vướng mắc liên quan đến kế hoạch đầu tư vốn NSTW năm 2024 theo đúng quy định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Đồng thời, Bộ Tài chính cho biết, tại quyết định giao kế hoạch vốn đầu tư NSNN năm 2024, Thủ tướng Chính phủ đã giao cụ thể vốn cân đối ngân sách địa phương (NSĐP) cho từng địa phương. Theo quy định tại Luật Đầu tư công, trước ngày 31/12/2023, UBND các cấp giao kế hoạch đầu tư năm 2024 cho các đơn vị thực hiện. Vì vậy, đối với số vốn NSĐP chưa phân bổ (trên 14.539 tỷ đồng nguồn cân đối NSĐP), Bộ Tài chính đề nghị các địa phương khẩn trương báo cáo cấp thẩm quyền các nguyên nhân, vướng mắc và đề xuất hướng xử lý.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương phối hợp với Bộ Giao thông vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Lao động Thương binh xã hội để kết luận thanh tra việc các bộ giao cơ quan không trực thuộc làm chủ đầu tư, chịu trách nhiệm tổ chức triển khai thực hiện dự án đúng quy định của pháp luật về xây dựng, ĐTC, NSNN.

Ngoài ra, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tiếp tục triển khai ngay các Tổ công tác kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đẩy mạnh giải ngân vốn ĐTC tại các bộ, cơ quan trung ương và địa phương; đôn đốc tình hình sản xuất kinh doanh, ĐTC, xây dựng hạ tầng và xuất nhập khẩu theo các quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương chỉ đạo các chủ đầu tư khẩn trương phối hợp với Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch để làm thủ tục chuyển nguồn các dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội sang năm 2024, làm căn cứ tiếp tục giải ngân. Khẩn trương rà soát các dự án đề nghị kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch ĐTC sang năm 2024 theo quy định tại Nghị định số 40/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật ĐTC.