Tang vật thuốc lá lậu do lực lượng Hải quan bắt giữ (Trong ảnh: CBCC Hải quan Quảng Trị kiểm tra tang vật thuốc lá lậu). Ảnh: Q.HÙNG

TheểnkhaiChỉthịChuyểnbiếntíchcựctrongđấutranhchốngbuônlậuthuốclábảng xếp hạng hạng nhất hàn quốco đánh giá của Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, trước thời điểm Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 30, hoạt động buôn lậu, vận chuyển, buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu diễn ra phức tạp trên phạm vi cả nước. Hoạt động này đã hình thành các đường dây ổ nhóm có tổ chức rất chặt chẽ, có sự móc nối của các đối tượng ngay ở khu vực biên giới và trong nội địa. Phương thức, thủ đoạn của các đối tượng vẫn là lợi dụng địa hình biên giới có nhiều kênh rạch, đường mòn, lối tắt thuận lợi cho việc qua lại; lôi kéo một bộ phận cư dân biên giới không có việc làm vận chuyển hàng lậu.

Các đối tượng tham gia vận chuyển thuốc lá điếu nhập lậu phần lớn là cư dân biên giới thông thạo địa bàn, sử dụng phương tiện xe máy, xuồng máy, ghe máy công suất lớn chạy với tốc độ cao hoặc xé lẻ hàng hóa vận chuyển bằng nhiều lần từ bên kia biên giới qua khu vực cánh gà, đường mòn khu vực cửa khẩu, qua sông, kênh, rạch… vào nội địa. Mỗi lần vận chuyển dưới 1.500 bao nhằm tránh bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Để vận chuyển trót lọt hàng lậu, các đối tượng còn tổ chức đội quân canh gác, cảnh giới rất chặt chẽ, giám sát hoạt động của các lực lượng chức năng nhằm trốn tránh, tẩu tán tang vật khi bị phát hiện. Ở địa bàn nội địa, thuốc lá lậu được bày bán công khai tại các đại lý, cửa hàng, nhà hàng, quán nước, nhất là ở các thành phố lớn và các tỉnh miền Tây Nam bộ như Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Nội, Quảng Trị, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Tây Ninh, Long An, An Giang, Đồng Tháp.

Theo đánh giá của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, năm 2014, trước thời điểm ban hành Chỉ thị 30/TT-TTg, thuốc lá lậu chiếm 24% thị trường tiêu thụ thuốc lá trong nước, làm mất khoảng 50.000 ngày công lao động, thất thu 6.000 tỷ đồng vào ngân sách Nhà nước. Nhưng từ khi Chỉ thị 30 đi vào cuộc sống, các lực lượng đã xác lập kế hoạch, chuyên án giúp đẩy lùi tình trạng buôn lậu, vận chuyển, tàng trữ, buôn bán thuốc lá nhập lậu. Chỉ thị 30 là một quyết sách đúng đắn, kịp thời và bước đầu đem lại hiệu quả thiết thực, tác động tích cực đến thị trường trong nước, lượng thuốc lá bán ra của các DN tăng 5%. Từ ngày 30-9-2014 đến 3-2-2015, các bộ ngành, lực lượng chức năng và các địa phương trọng điểm đã phát hiện bắt giữ khoảng 4 triệu bao thuốc lá lậu các loại, so với cả năm 2014 là 9,4 triệu bao; thuốc lá lậu bị tịch thu tăng 45%; thị phần thuốc lá lậu giảm 2%. Thuốc lá lậu có giá bình quân tăng từ 1.500 đồng đến 2.000 đồng/bao. Riêng thị trường TP. Hồ Chí Minh, thuốc lá nhập lậu giảm 20%.

Kết quả trên còn thể hiện ở sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, nhận thức của lãnh đạo các cấp có chuyển biến rõ rệt, công tác chỉ đạo điều hành thực hiện có kế hoạch, phân công nhiệm vụ trách nhiệm rõ ràng. Các bộ, ngành và chính quyền các tỉnh, thành phố đã quán triệt nghiêm túc Chỉ thị 30 và xây dựng các kế hoạch, phương án, chuyên án tập trung đấu tranh với hoạt động buôn lậu, vận chuyển thuốc lá lậu. Trong đó, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các Cục Hải quan tỉnh, thành phố tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc vận chuyển thuốc lá lậu qua cửa khẩu, hai bên cánh gà, địa bàn kiểm soát hải quan; tổ chức lực lượng, sử dụng hiệu quả các biện pháp nghiệp vụ nhằm phát hiện, bắt giữ, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm. Điển hình như vụ việc do Cục Điều tra chống buôn lậu-Tổng cục Hải quan phát hiện, bắt giữ 2 xe ô tô, vận chuyển 175 thùng thuốc lá hiệu 555, tương đương 87.000 bao; Cục Hải quan Hải Phòng phối hợp bắt giữ 1 container chứa trên 200.000 bao thuốc lá…

Trên tuyến biên giới Việt Nam - Campuchia, khi lực lượng chức năng ra quân kiểm soát chặt trên tuyến đường bộ, các đối tượng lại chuyển hướng vận chuyển sang tuyến đường sông hoặc trên các kênh, rạch. Tại địa bàn này, thuốc lá lậu được vận chuyển từ khu vực biên giới xã Phước Chỉ (huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh), các xã Mỹ Quý Tây, Mỹ Quý Đông, Mỹ Bình, Mỹ Thạnh Tây (Long An) qua sông Vàm Cỏ Đông theo tuyến kênh Thầy Cai rồi chia nhỏ vận chuyển về khu vực huyện Hóc Môn và các quận, huyện thuộc TP. Hồ Chí Minh. Điển hình là đầu năm 2015, tại khu vực kênh G3, xã Mỹ Thạnh Tây, huyện Đức Huệ, Long An, Cục C46-Bộ Công an đã phối hợp với Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc giá bắt quả tang các đối: Nguyễn Văn Tới, Lâm Quốc Mạnh tổ chức vận chuyển thuốc lá nhập lậu. Tại đây, lực lượng chức năng kiểm tra, thu giữ 51.600 bao thuốc lá, 23 xe gắn máy, 2 xuồng máy.