Đại biểu Nguyễn Thị Nguyệt Hường phát biểu tại hội trường chiều 11/11.

Cân nhắc nguyên tắc xác định mức thu phí

TheĐềnghịnộpcáckhoảnthuphílệphívàongânsákèo bóng đá world cupo đại biểu Nguyễn Thị Nguyệt Hường (Hà Nội), việc dự thảo được bổ sung danh mục khá chi tiết là sự thay đổi lớn so với dự thảo đã được trình tại kỳ họp thứ 9 vừa qua. Đại biểu tán thành cao việc quy định danh mục lệ phí ngay trong dự thảo và cho rằng việc quy định danh mục, giao Chính phủ quy định chi tiết các loại phí, lệ phí, trên nguyên tắc không làm tăng thêm phí, lệ phí là hợp lý. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét, giám sát danh mục chi tiết Chính phủ quy định hàng năm để đảm bảo không phát sinh bất kỳ khoản nào khác ngoài danh mục.

Về nguyên tắc xác định mức thu phí, đại biểu Nguyệt Hường cho rằng việc bỏ quy định đảm bảo lợi nhuận phù hợp và thay bằng cơ bản bù đắp chi phí, làm cho nguyên tắc thu phí hợp lý hơn. Tuy nhiên, quy định này có thể được hiểu là mức phí nhỏ hơn chi phí thực tiễn phải trả. Theo đại biểu, điều này có thể phù hợp với cơ quan nhà nước, nơi có chức năng cung cấp dịch vụ công phục vụ nhân dân, nhưng điều này không hẳn phù hợp với đơn vị sự nghiệp công lập, vì bản thân họ phải thực hiện quy chế tự chủ theo Nghị định 16 năm 2015.

Đối với các tổ chức được giao cung cấp dịch vụ công, thì việc đảm bảo thu chi công bằng là yếu tố tồn tại quyết định. “Vì vậy, nguyên tắc xác định thu phí trên dù rất nhân văn, nhưng e rằng sẽ khó tạp sức hấp dẫn trên thực tế, khiến việc thu hút xã hội hoá sẽ khiêm tốn”, đại biểu cho biết.

Ngoài ra mỗi tổ chức có mức đầu tư khác nhau, chi phí hành thu không giống nhau, các địa phương cũng có chính sách không giống nhau, do đó hoàn toàn có thể xảy ra việc cùng một dịch vụ công được cung cấp nhưng mức phí khác nhau ở các địa phương, vì vậy khó đảm bảo mục tiêu công bằng.

Đề nghị nộp 100% các khoản thu vào ngân sách

Góp ý về chế độ thu nộp, quản lý các khoản phí và lệ phí, đại biểu Nguyệt Hường cho rằng quy định như dự thảo chưa đáp ứng yêu cầu công khai minh bạch.

Đại biểu phân tích, phí là khoản thu thuộc ngân sách nhà nước (NSNN), nên việc quy định cơ quan thu được để lại một phần để trang trải chi phí, còn lại nộp NSNN, là chưa phù hợp với Hiến pháp 2013, có quy định các khoản thu chi NSNN phải được dự toán theo luật định.

Việc để lại một phần khoản thu sẽ khiến khoản tiền này không nằm trong dự toán, nên khoản này có thể hiểu nằm ngoài ngân sách. Việc chỉ nộp một phần cũng không phản ứng đúng số thu thực tế. Ngoài ra, căn cứ tính chất, đặc điểm của từng loại phí, cơ quan có thẩm quyền quyết định mức để lại cũng dễ làm nảy sinh cơ chế xin cho. Vì vậy, để đảm bảo minh bạch, đại biểu đề nghị quy định ngay trong luật nguyên tắc nộp 100% các khoản phí vào NSNN, khoản chi sẽ do NSNN đảm bảo và bố trí trong dự toán chi của các đơn vị.

Ủng hộ chuyển một số khoản phí sang cơ chế giá

Tại phiên họp, đa số các đại biểu cũng ủng hộ mạnh mẽ việc chuyển một số khoản phí sang cơ chế giá dịch vụ để nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu của người dân.

Theo đại biểu Đỗ Văn Vẻ (Thái Bình), những khoản thu dịch vụ do các đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện bản chất là giá dịch vụ, nhưng lâu nay trong đời sống xã hội luôn quen gọi là phí cần phải mạnh dạn chuyển sang cơ chế giá, như giá dịch vụ khám chữa bệnh, giá dịch vụ đào tạo... “Có như vậy, chúng ta mới có thể thúc đẩy việc thu hút đầu tư, đẩy mạnh xã hội hoá những lĩnh vực mà khu vực ngoài nhà nước có thể tham gia, mang lại chất lượng cao cho xã hội”.

Đại biểu Đỗ Văn Vẻ cũng lưu ý, hiện nay trong thực tiễn có rất nhiều khoản thu dịch vụ theo cơ chế giá nhưng theo thói quen người dân gọi là phí. Những khoản này không có trong Danh mục kèm theo Luật Phí và lệ phí, do đó được hiểu là sẽ không áp dụng Luật này. Tuy nhiên, không phải người dân nào cũng hiểu được như vậy. Để rõ ràng, hạn chế lợi dụng từ ngữ phí, lệ phí để áp mức thu gây gánh nặng cho người dân, đại biểu đề nghị bổ sung nội dung “Các khoản thu dịch vụ có tên thường gọi là phí nhưng không thuộc Danh mục phí, lệ phí ban hành kèm theo Luật này thì thực hiện cơ chế giá, theo quy định của pháp luật về giá và pháp luật khác có liên quan” vào dự thảo./.

H.Y