Bộ trưởng Cao Đức Phát trình bày trước Quốc hội chiều 10/11.

>> Mỗi năm thu 24.350 đồng từ một héc ta đất nông,ảnlýđấtđainônglâmtrườngHaibộtrưởngcùngnhậnkhuyếtđiểjuarez lâm trường

Đổi mới nông, lâm trường: Vẫn bình mới rượu cũ

Phát biểu tại hội trường, nhiều đại biểu ghi nhận sau 10 năm thực hiện các Nghị quyết 28 của Bộ Chính trị, việc sắp xếp, đổi mới và phát triển nông, lâm trường quốc doanh đã đạt những kết quả tích cực về tăng cường quản lý, sử dụng đất đai, chuyển đổi mô hình các nông, lâm trường, nhiều công ty nông, lâm nghiệp sau sắp xếp đã ổn định sản xuất, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh…

Tuy nhiên, các đại biểu cũng nhấn mạnh việc quản lý, sử dụng đất nông, lâm trường thời gian qua nảy sinh nhiều bất cập, gây thất thoát, lãng phí lớn. Như đại biểu Nguyễn Thị Khá (Trà Vinh) cho biết, hiện có hơn 428 nghìn héc ta đất chưa sử dụng, hoặc sử dụng vào mục đích khác. Các nông, lâm trường quản lý đất đai là khá lớn, nhưng nộp ngân sách nhà nước rất thấp trong 10 năm qua. Hầu hết các nông, lâm trường mới sắp xếp lại tổ chức để thực hiện chuyển đổi tên gọi thành công ty mà chưa có sự thay đổi căn bản về cơ chế quản lý và quản trị doanh nghiệp, tức là bình mới mà rượu vẫn cũ. Tại một số đơn vị sau khi cổ phần hóa công tác quản lý đất đai vẫn tiếp tục lỏng lẻo. Nhiều nơi khoán trắng đất cho người lao động, khoán theo kiểu phát canh thu tô. Có tình trạng người nhận khoán tùy tiện chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất trái pháp luật sang làm nhà ở….

Đại biểu Triệu Lạc Phan (Hà Giang) đề nghị Chính phủ nhanh chóng rà soát, đánh giá, chấm dứt ngay việc giao đất không thu tiền sử dụng đất cho các nông, lâm trường, rà soát việc sử dụng đất đai ở các công ty nông, lâm nghiệp. Kiên quyết cho giải thể, phá sản các nông lâm trường kém hiệu quả, đẩy nhanh cổ phần hoá các nông, lâm trường. Tách riêng nhiệm vụ công ích và kinh doanh của các nông, lâm trường để có chính sách cụ thể. Đồng thời, nhiều đại biểu đề nghị khắc phục những bất cập trong chính sách giao khoán đất hiện nay.

Nhiều diện tích đất lâm trường không có nguồn thu

Phát biểu giải trình tại Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang đã nhận trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ về những tồn tại yếu kém trong quản lý đất nông, lâm trường. Bên cạnh việc khẳng định vai trò tích cực của các nông, lâm trường trong phát triển kinh tế, ổn định an sinh xã hội giai đoạn trước, Bộ trưởng cũng cho rằng sang thời kỳ mới, mô hình nông, lâm trường đã không còn phù hợp nên cần phải sắp xếp lại. Tuy nhiên, việc tổ chức gặp rất nhiều khó khăn vì nhiều lý do khác nhau.

“Thanh minh” về hiệu quả kém của các nông, lâm trường, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên môi trường cho biết: Có một nguyên nhân là trong gần 8 triệu ha đất do các nông, lâm trường quản lý chỉ có 600.000 ha đất nông nghiệp. Trong đó, Tập đoàn Cao su Việt Nam chiếm 300.000 ha, số còn lại là cho các nông trường cũng không nhiều. Diện tích còn lại đất rừng phòng hộ, khu bảo tồn thiên nhiên. Do Chính phủ đã quyết định đóng cửa rừng tự nhiên, nên diện tích đất này không có nguồn thu, vì vậy các lâm trường rất khó khăn. Đồng thời, Bộ trưởng đề nghị đánh giá thêm hiệu quả của các nông, lâm trường về ý nghĩa xã hội, bảo vệ rừng, bảo tồn sinh học… bên cạnh hiệu quả kinh tế.

Một nguyên nhân được nêu ra là chính sách pháp luật về đất đai còn nhiều tồn tại do chính sách đất đai thay đổi qua nhiều thời kỳ, nên các chính sách đi cùng chưa theo kịp, việc quản lý còn bị buông lỏng, kể cả từ Bộ, địa phương đến đơn vị sử dụng…

Lãnh đạo ngành tài nguyên môi trường cũng “nghiêm túc nhận khuyết điểm” trong việc chậm ban hành văn bản hướng dẫn quản lý đất, chưa tổ chức thanh tra toàn diện các nông, lâm trường trong sử dụng đất (mới thanh tra được 20% các nông lâm trường), chưa quan tâm xử lý sau thanh tra, nên để sai phạm kéo dài, gây bức xúc.

Sẽ giải thể 28 nông, lâm trường

Trình bày sau Bộ trưởng Bộ Tài nguyên môi trường, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn Cao Đức Phát cũng nhấn mạnh những đóng góp quan trọng của các nông, lâm trường thời gian qua, đặc biệt trong việc hình thành và phát triển các ngành nông sản quan trọng như cà phê, cao su, chè.

Tuy nhiên, qua việc nhiều nông, lâm trường hoạt động kém hiệu quả, sai phạm, nhất là một số nông, lâm trường ở Tây Nguyên, trưởng ngành nông nghiệp đã nhận khuyết điểm chính của mình là “tổ chức thực hiện các nhiệm vụ theo chức năng kém hiệu quả”, dù “đã cố gắng nhưng không đạt như mong đợi”.

Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết việc phối hợp của Bộ với các địa phương để kiểm tra, giám sát để các nông, lâm trường thuộc diện quản lý của các địa phương, đơn vị còn thiếu và yếu. Khi thanh tra thì xử lý những tồn tại chậm, không dứt điểm do tình hình rất phức tạp.

Để chấn chỉnh, khắc phục những bất cập nêu trên, Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết Bộ đang xây dựng Nghị định sửa đổi Nghị định 135 về chế độ khoán ở các nông, lâm trường. Xây dựng phương án sắp xếp lại các nông, lâm trường. Hiện đã có 36/41 địa phương, đơn vị nộp phương án và một số đã được Thủ tướng phê duyệt. Chỉ còn lại 5 địa phương chưa có phương án là Hà Nội, Tuyên Quang, TP.HCM, Thừa Thiên – Huế, Nam Định.

Về phương án cơ cấu, Chính phủ đã thống nhất sẽ để lại 4 doanh nghiệp là công ty 100% vốn Nhà nước để sản xuất, 57 đơn vị là công ty 100% vốn Nhà nước làm dịch vụ, cổ phần hoá 84 đơn vị, thành lập 26 công ty TNHH 2 thành viên, chuyển 4 đơn vị thành đơn vị sự nghiệp, giải thể 28 nông, lâm trường./.

Hoàng Yến