内容摘要：Cục trưởng Cục KTSTQ Nguyễn Tiến Lộc phát biểu tại họp báo. Ảnh: Trịnh HảiÔng Nguyễn Tiến Lộc - Cục tỷ số trận đấu hôm qua

Cục trưởng Cục KTSTQ Nguyễn Tiến Lộc phát biểu tại họp báo. Ảnh: Trịnh Hải

Ông Nguyễn Tiến Lộc - Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan (KTSTQ) phát biểu tại cuộc họp báo chuyên đề về kết quả và giải pháp đấu tranh chống gian lận xuất xứ hàng xuất khẩu,ànhHảiquanLàmrõhànhvigianlậnxuấtxứcủahàngloạtdoanhnghiệtỷ số trận đấu hôm qua diễn ra ngày 27/12, do Tổng cục Hải quan tổ chức.

Một số DN giả mạo xuất xứ Việt Nam để được hưởng ưu đãi

Tại họp báo, ông Nguyễn Tiến Lộc cho biết, trong thời gian qua, một số DN đã có hành vi giả mạo xuất xứ Việt Nam để được hưởng ưu đãi đối với các hàng hóa xuất khẩu không có nguồn gốc từ Việt Nam.

Trước đây, cơ quan hải quan chủ yếu tập trung kiểm tra ngăn chặn gian lận xuất xứ đối với hàng hóa nhập khẩu trong thông quan cũng như sau thông quan. Tuy nhiên từ giữa năm 2018 đến nay, cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc xảy ra, trong đó Mỹ đang áp thuế cao lên nhiều dòng hàng có xuất xứ từ Trung Quốc. Chính vì vậy, cơ quan hải quan đã tập trung nghiên cứu những phương thức, rủi ro về hàng hóa gian lận giả mạo xuất xứ, lấy xuất xứ của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Mỹ, EU.

Cung cấp thêm thông tin về vấn đề này, ông Trần Mạnh Cường - Phó Cục trưởng Cục KTSTQ cho biết, trên cơ sở tổng hợp 19 nhóm mặt hàng có rủi ro cao, có kim ngạch tăng đột biến vào thị trường Mỹ và EU, Cục KTSTQ đã thực hiện kiểm tra 9 DN và đã phát hiện hành vi gian lận xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa xuất khẩu đi Mỹ của 4 DN (3 DN lắp ráp xe đạp, xe đạp điện và 1 DN lắp ráp mặt hàng sản phẩm gỗ - giá, kệ bếp). Qua các biên bản làm việc, DN đã thừa nhận hành vi vi phạm về xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa xuất khẩu.

Điển hình là vụ việc tại Công ty TNHH xe đạp Excel – DN có 100% vốn đầu tư từ Trung Quốc, thành lập năm 2018, thực hiện lắp ráp xe đạp, xe đạp điện xuất khẩu. Tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế, cơ quan hải quan đã phát hiện công ty nhập khẩu 100% linh kiện xe đạp, xe đạp điện, xe lướt điện từ Trung Quốc về Việt Nam để lắp ráp đơn giản ở giai đoạn cuối cùng thành sản phẩm xe đạp, xe đạp điện, xe lướt điện hoàn chỉnh. Các linh kiện nhập khẩu về Việt Nam không trải qua bất kỳ công đoạn gia công sản xuất nào khác và xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ lấy nguồn gốc xuất xứ Việt Nam, để được hưởng thuế nhập khẩu ưu đãi do chính phủ Mỹ dành cho Việt Nam.

Tổng cục Hải quan đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với hình thức phạt tiền và xử phạt bổ sung tịch thu toàn bộ tang vật là sản phẩm hoàn chỉnh, các bán thành phẩm và các linh kiện chưa xuất khẩu đang lưu trong kho của công ty. Trong quá trình kiểm tra còn phát hiện công ty đã thực hiện các thủ tục gian dối để được cơ quan có thẩm quyền (VCCI chi nhánh TP. Hồ Chí Minh) cấp giấy chứng nhận xuất xứ Việt Nam (C/O Form B). Ngày 11/11/2019, Tổng cục Hải quan đã có công văn gửi VCCI chi nhánh TP. Hồ Chí Minh yêu cầu thu hồi giấy chứng nhận xuất xứ và VCCI đã thu hồi giấy chứng nhận này.

Hiện tại, ông Lộc cho biết Cục KTSTQ đang tiếp tục củng cố, làm rõ các dấu hiệu vi phạm của 24 DN đồng thời mở rộng kiểm tra một số nhóm hàng: pin năng lượng mặt trời, đèn LED…

Vẫn còn nhiều vướng mắc trong xử lý vi phạm

Tại cuộc họp báo, ông Trần Mạnh Cường cho hay, việc đấu tranh với vi phạm của DN rất khó khăn. Các DN còn lại có biểu hiện chống đối, lấy nhiều lý do như người phiên dịch dịch chưa rõ nội dung cần dịch lại; giám đốc bận phải đi công tác nước ngoài gấp để cố tình không ký các biên bản làm việc, biên bản vi phạm hoặc có dấu hiệu bỏ trốn, tẩu tán tài sản….

Cũng theo ông Cường, khó khăn lớn mà cơ quan hải quan gặp phải là các quy định pháp luật về xuất xứ chưa thống nhất. Điển hình tại Nghị định 31/2018/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Quản lý ngoại thương về xuất xứ hàng hóa, tại điều 9 “Công đoạn gia công chế biến giản đơn” quy định còn chưa rõ ràng, còn chưa đầy đủ nên dẫn đến việc đấu tranh của cơ quan hải quan với DN để xác định công đoạn gia công giản đơn gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt, vẫn còn có sự không thống nhất giữa các văn bản quy phạm pháp luật về công bố công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng việc xử phạt đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính.

Do vậy, Tổng cục Hải quan kiến nghị, Bộ Công thương sớm rà soát và có hướng dẫn cụ thể về việc tự chứng nhận xuất xứ theo quy định tại tại điều 25, Nghị định 31/2018/NĐ-CP; đồng thời, cần rà soát, sửa đổi và bổ sung các công đoạn gia công chế biến giản đơn quy định tại điều 9, Nghị định 31/2018/NĐ-CP để phù hợp với tình hình hiện nay.

Trong thời gian tới, trên cơ sở thống kê 19 nhóm mặt hàng có nguy cơ gian lận về xuất xứ, cơ quan hải quan đã lập danh sách các DN có rủi ro về gian lận, giả mạo xuất xứ trong phạm vi toàn quốc để tiến hành kiểm tra; trong đó đặc biệt chú ý đến một số DN có kim ngạch xuất khẩu vào thị trường Mỹ tăng đột biến.

Hải Linh