内容摘要：Đây là chia sẻ của bà Marieke van der Pijl, Phó Chủ tịch Tiểu Ban Kinh doanh Nông nghiệp và An toàn kết quả trận bournemouth

Đây là chia sẻ của bà Marieke van der Pijl,ấtkhẩunôngthủysảnsangEUAntoànthựcphẩmlàyếutốquyếtđịkết quả trận bournemouth Phó Chủ tịch Tiểu Ban Kinh doanh Nông nghiệp và An toàn thực phẩm, Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam trong cuộc trao đổi với phóng viên TBTCVN bên lề Hội thảo “Đối thoại Việt Nam – EU: Gia nhập thị trường Việt Nam cho các công ty châu Âu trong ngành thực phẩm và đồ uống”, vừa tổ chức tại Hà Nội.

PV: Thưa bà, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) đặt ra những quy định như thế nào về vấn đề an toàn thực phẩm đối với các sản phẩm xuất khẩu vào thị trường EU?

Bà Marieke van der Pijl:EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ 2 và là một trong hai thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam (cùng với Hoa Kỳ). Theo các cam kết trong EVFTA, ngay khi hiệp định này có hiệu lực, 28 nước thành viên EU sẽ xóa bỏ 65% dòng thuế nhập khẩu cho hàng hóa Việt Nam.

Nhiều mặt hàng có thế mạnh của Việt Nam trong lĩnh vực thực phẩm, nông, thủy sản như cá tra, tôm, cà phê, chè, hồ tiêu, hạt điều, gạo, tỏi, đường… được cho là có sẽ có nhiều lợi thế tiếp tục chiếm lĩnh thị phần tại EU.

Thuế nhập khẩu vào EU giảm là một lợi thế lớn đối với hàng nông, thủy sản, thực phẩm… của Việt Nam, nhưng đòi hỏi của thị trường EU về chất lượng sản phẩm, đặc biệt là vệ sinh an toàn thực phẩm lại rất khắt khe. Trong EVFTA cũng có một phần quy định về vấn đề này.

Tuy nhiên, những cam kết theo hướng không có quá nhiều những quy định liên quan đến việc phải thay đổi luật pháp Việt Nam, mà chủ yếu là những cam kết về chỉ tiêu an toàn thực phẩm, sử dụng đúng các loại thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kháng sinh, phân bón hóa học, nguồn gốc xuất xứ…

Chỉ cần một nhà sản xuất có lô hàng không đạt tiêu chuẩn chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm xuất vào EU bị chặn có thể gây ảnh hưởng xấu đến danh tiếng của tất cả các nhà sản xuất, xuất khẩu khác Bà Marieke van der Pijl

PV: Bà đánh giá như thế nào về vấn đề an toàn thực phẩm của sản phẩm Việt Nam xuất khẩu vào thị trường EU hiện nay?

Bà Marieke van der Pijl:Việt Nam được xếp thứ hạng cao đối với xuất khẩu các mặt hàng nông sản, thủy hải sản, thực phẩm ra thế giới, trong đó có thị trường EU, nhưng chủ yếu vẫn chỉ ở mặt gia tăng khối lượng.

Phần lớn sản phẩm nông sản, thủy sản, thực phẩm Việt Nam xuất khẩu vẫn là các mặt hàng đơn giản, chưa được tinh chế sâu, nên vẫn bị EU nhìn nhận kém về chất lượng, giá trị gia tăng thấp, dù có khả năng cạnh tranh về giá cả. Điều này, cần được thay đổi nếu không sẽ giới hạn các tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam.

Bên cạnh đó, vấn đề đặc biệt quan trọng là an toàn thực phẩm. Việt Nam luôn vướng vào nhiều quy định cấm như hàm lượng quá cao hoặc sử dụng không đúng một số sản phẩm như chất phụ gia, dư lượng kháng sinh, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu, kim loại nặng… tồn tại trong sản phẩm nông sản, thực phẩm, thủy sản.

Chỉ cần một nhà sản xuất có lô hàng không đạt tiêu chuẩn chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm xuất vào EU bị chặn có thể gây ảnh hưởng xấu đến danh tiếng của tất cả các nhà sản xuất, xuất khẩu khác.

Tôi còn nhớ, 2 năm trước, EU đã đưa ra một cảnh báo đối với Chính phủ Việt Nam, là nếu Việt Nam không cải thiện vấn đề an toàn thực phẩm EU sẽ ngăn chặn tất cả các sản phẩm từ Việt Nam xuất khẩu vào EU. Hiện nay, vấn đề đó lại đang quay trở lại.

Đơn cử, trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9/2015, đã có tới hơn 25 sản phẩm của Việt Nam bị từ chối nhập khẩu; việc cấp phép nhập khẩu cho khoảng 40 sản phẩm khác đang phải chờ xem xét… Bởi vậy, hiện EU cũng đang đưa ra những cảnh báo tương tự như đã từng đưa ra vào những năm 2014, 2015. Có thể nói, an toàn thực phẩm là yếu tố quyết định để giành được thị trường EU.

PV: Theo bà, cần có những giải pháp như thế nào để cải thiện vấn đề an toàn thực phẩm đối với sản phẩm Việt Nam, đáp ứng được những quy định của EU?

Bà Marieke van der Pijl:Để hàng nông, thủy sản, thực phẩm Việt Nam có thể tận dụng hiệu quả cơ hội giảm thuế từ FTA với EU và đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường này, ngoài ý thức của các doanh nghiệp trong việc đảm bảo các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, Chính phủ cần thành lập cơ quan quản lý an toàn thực phẩm tập trung dưới sự quản lý của một Bộ nhằm đồng bộ hóa trách nhiệm quản lý an toàn thực phẩm.

Bên cạnh đó, cần thiết lập các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm rõ ràng, đồng nhất, thực thi đồng bộ ở phạm vi toàn quốc theo các tiêu chuẩn toàn cầu; phát triển và ứng dụng các thực tiễn quốc tế tốt trong sản xuất các sản phẩm nông, thủy sản, thực phẩm… đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; thực hiện việc thành lập một hệ thống truy xuất nguồn gốc tại cơ sở…

Đặc biệt, cần gia tăng những chế tài mạnh để xử lý những vi phạm. Bởi, một trong những lý do khiến việc thực thi các quy định pháp luật vệ sinh an toàn thực phẩm chưa nghiêm là bởi chế tài xử lý vi phạm mức phạt còn nhẹ so với lợi nhuận thu được nên doanh nghiệp nhiều khi biết vẫn vi phạm…

PV: Xin cảm ơn bà!

Thiện Trần (thực hiện)