Quản chặt hàng chuyển cửa khẩu
Điển hình là trường hợp của Công ty TNHH Cao su Camel Việt Nam. Tổng cục Hải quan hướng dẫn, thủ tục hải quan đối với hàng hóa NK từ cửa khẩu nhập về khu phi thuế quan, hàng hóa XK từ khu phi thuế quan ra cửa khẩu xuất và hàng mua bán, trao đổi giữa khu phi thuế quan với nhau thực hiện như đối với hàng chuyển cửa khẩu nhưng phải niêm phòng hải quan. Trường hợp không thể niêm phong thì xử lý làm thủ tục hải quan tại Chi cục Hải quan cửa khẩu và lực lượng Hải quan cửa khẩu kiểm tra thực tế hàng hóa theo đề nghị của Chi cục Hải quan ngoài cửa khẩu.
Đối với trường hợp của Công ty TNHH Cao su Camel Việt Nam, do phương tiện chứa hàng không thể niêm phong hải quan thì Chi cục Hải quan KTM Lao Bảo (Cục Hải quan Quảng Trị) thực hiện đăng ký tờ khai, quyết định hình thức, mức độ kiểm tra (không áp dụng hình thức miễn kiểm tra thực tế hàng hóa).
Về việc này Tổng cục Hải quan cũng trả lời Công ty TNHH Cao su Camel Việt Nam cho phép Công ty được sử dụng phương tiện vận tải thông thường để vận chuyển hàng hóa NK là cao su nguyên liệu từ Campuchia về KTM Lao Bảo.
Để tạo thuận lợi cho DN, đảm bảo việc quản lý của cơ quan Hải quan, Tổng cục Hải quan có ý kiến, trên nguyên tắc vẫn thực hiện đúng trình tự thủ tục đối với hàng hóa NK chuyển cửa khẩu về khu phi thuế quan hướng dẫn tại Quy trình nghiệp vụ quản lý hải quan đối với hàng hóa XK, NK (khoản II, mục 2, Phần II ban hành kèm theo Quyết định 209/QĐ-TCHQ); chỉ thay việc niêm phong hải quan bằng việc kiểm tra thực tế ở cửa khẩu nhập và Hải quan KTM Lao Bảo.
Theo đó, Hải quan KTM Lao Bảo ghi vào đơn chuyển cửa khẩu: Đề nghị Chi cục Hải quan cửa khẩu kiểm tra thực tế toàn bộ lô hàng và làm thủ tục chuyển cửa khẩu theo quy định. Đồng thời, Chi cục Hải quan cửa khẩu nhập tiếp nhận hồ sơ chuyển cửa khẩu; kiểm tra, đối chiếu hồ sơ chuyển của khẩu với lô hàng; kiểm tra thực tế toàn bộ lô hàng và mô tả cụ thể hàng hóa thực nhập (tên hàng, quy cách bao gói, lượng hàng thực nhập (số lượng kiện, trong lượng kiện), nhãn hiệu và các dấu hiệu khác để nhận biết (nếu có) vào Biên bản bàn giao chuyển cửa khẩu...
Thực hiện chỉ đạo của Tổng cục Hải quan, Chi cục Hải quan KTM Lao Bảo đã làm thủ tục hải quan cho nhiều lô hàng (có nguồn gốc từ nội địa đưa vào KTM Lao Bảo và lô hàng sản xuất trong KTM Lao Bảo) xuất chuyển cửa khẩu đến cửa khẩu xuất như: La Lay (Quảng Trị), Cha Lo (Quảng Bình), Bắc Đài (An Giang)… Tất cả các lô hàng chuyển cửa khẩu nêu trên đều được XK ra nước ngoài đúng tuyến đường, đúng thời hạn quy định, không phát sinh vi phạm. Đồng thời, Chi cục đã nhận đầy đủ hồi báo từ Chi cục Hải quan cửa khẩu xuất về các lô hàng trên.
Đơn cử như Chi cục Hải quan KTM Lao Bảo đã làm thủ tục hải quan cho một số lô hàng NK chuyển cửa khẩu của Công ty TNHH Cao su Camel Việt Nam theo đúng hướng dẫn của Tổng cục Hải quan. Trong quá trình thực hiện DN này không phát sinh vi phạm.
Lo ngại phát sinh gian lận
Thông tư 128/2013/TT-BTC ngày 10-9-2013 của Bộ Tài chính quy định, việc giám sát hải quan đối với hàng hóa NK từ cửa khẩu NK về khu phi thuế quan, hàng hóa XK từ khu phi thuế quan ra cửa khẩu xuất và hàng mua bán, trao đổi giữa các khu phi thuế quan với nhau thực hiện như đối với hàng chuyển cửa khẩu nhưng phải niêm phong hải quan.
Tuy nhiên một số cán bộ thuộc Cục Hải quan Quảng Trị lo ngại, trên tuyến đường vận chuyển giữa KTM Lao Bảo và các cửa khẩu biên giới đường bộ: La Lay (Quảng Trị), Cha Lo (Quảng Bình), Bắc Đài (An Giang)… lại có cung đường hẹp, nguy hiểm (chỉ những phương tiện vận tải thông thường mới lưu thông được) nên các xe container lưu thông gặp nhiều khó khăn.
Hơn nữa, nguy cơ cao gian lận thương mại đối với các lô hàng XK chuyển cửa khẩu từ KTM Lao Bảo không được niêm phong hải quan, được vận chuyển vào nội địa trước khi XK. Đó là, DN có thể lợi dụng việc miễn kiểm tra thực tế hàng hóa tại Chi cục Hải quan KTM Lao Bảo đưa thêm hàng hóa NK miễn thuế, hàng từ nội địa vào KTM Lao Bảo thuộc diện được hưởng chính sách hoàn thuế GTGT đầu vào… vào nội địa.
Cục Hải quan Quảng Trị đề xuất, đối với các lô hàng có nguồn gốc từ nội địa, các lô hàng được sản xuất trong KTM Lao Bảo của DN trong KTM Lao Bảo XK chuyển cửa khẩu đi nước ngoài, trong đó có cửa khẩu Lao Bảo, Tổng cục Hải quan cho phép DN sử dụng phương tiện thông thường (không niêm phong hải quan). Đồng thời, tất cả các lô hàng trên đều phải kiểm tra thực tế hàng hóa (do Chi cục Hải quan cửa khẩu xuất thực hiện).
Ngoài ra, Hải quan Quảng Trị cũng tăng cường công tác quản lý rủi ro, nắm tình hình, điều tra chống buôn lậu, gian lận thương mại đối với các trường hợp trên. Nếu DN phát sinh vi phạm về thủ tục hải quan, có hành vi buôn lậu… thì cơ quan Hải quan ngừng việc cho phép sử dụng phương tiện vận tải thông thường để vận chuyển hàng hóa chuyển cửa khẩu.
Quang Hùng