BHTN đồng hành cùng người LĐ
Ông Nguyễn Quốc Thanh,ụclợibảohiểmthấtnghiệbảng xếp hạng tbn 2 Trưởng phòng thu, BHXH TP.HCM cho biết, với việc trích 1% quỹ tiền lương khi tham gia BHTN cả DN và người LĐ đều có lợi từ chính sách này. Ví dụ, người LĐ có mức lương 2 triệu đồng/tháng khi đóng BHTN chỉ mất 240.000 đồng/năm và DN cũng chỉ phải đóng 240.000 đồng/năm. Trong khi đó, nếu người LĐ mất việc, nghỉ việc, DN sẽ không phải trả trợ cấp nửa tháng lương/năm (1 triệu đồng) và người LĐ được nhận trợ cấp thất nghiệp 3 tháng x 60% lương (3,6 triệu đồng) nếu thời gian làm việc đủ 12 tháng. Với những DN liên doanh, có vốn đầu tư nước ngoài mức lương cao thì lợi ích cho người LĐ khi bị mất việc càng được đảm bảo.
Bên cạnh đó, hiện nay việc đăng kí và giải quyết hồ sơ BHTN tại nhiều địa điểm trên địa bàn TP.HCM khá đơn giản và thuận tiện. Ông Nguyễn Cao Thắng, Phó Giám đốc Trung tâm giới thiệu việc làm TP.HCM (Sở Lao động- Thương binh và Xã hội TP.HCM) cho biết, từ khi bắt đầu triển khai chính sách BHTN, Thành phố đã xây dựng phần mềm quản lí, theo dõi và thực hiện chính sách theo phương pháp khoa học, đơn giản; tổ chức thi tìm hiểu về BHTN cho hàng nghìn công nhân ở các khu công nghiệp, khu chế xuất; nêu tên các đơn vị vi phạm chính sách BHTN trên các phương tiện thông tin đại chúng; phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Đông Á chi trả BHTN cho người LĐ qua thẻ ATM...
Bà Bùi Thị Tuyết Nhung, Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH SX TM Minh Quang cho rằng, ngoài các chế độ đãi ngộ như tăng phụ cấp, xây nhà ở, hỗ trợ bữa ăn,... việc DN chủ động đóng BHTN cho công nhân cũng là một cách để giữ chân LĐ, khiến người LĐ yên tâm làm việc.
Đại diện Hiệp hội Dệt may cũng cho biết, với những DN XK, việc thực hiện nghiêm túc các chế độ phúc lợi xã hội cho người LĐ là một trong những tiêu chí quan trọng để đưa được hàng hóa vào các thị trường quốc tế.
Thất nghiệp “ảo”
Với những lợi ích trên, BHTN đã thu hút đông đảo sự tham gia của DN và người LĐ. Nếu như khi chính sách BHTN mới được ban hành (từ 1-1-2009), nhiều DN và người LĐ không mấy mặn mà thì hiện tại BHTN đã thu hút đông đảo đối tượng tham gia. Cụ thể, năm 2009 chỉ có khoảng 20.000-30.000 người tham gia BHTN thì đến hết tháng 3-2012, toàn TP.HCM đã có khoảng 40.000 DN tham gia BHXH cho hơn 1,7 triệu LĐ, trong đó trên 1,5 triệu LĐ tham gia BHTN. Thậm chí, theo thống kê của Trung tâm giới thiệu việc làm TP.HCM trung bình mỗi ngày có khoảng trên 3.000 người tới đăng kí BHTN.
Lí giải về thực trạng người LĐ đăng kí hưởng BHTN gia tăng đột biến trong thời gian gần đây, ông Đỗ Quang Khánh, Phó Giám đốc BHXH TP.HCM cho rằng, do chính sách và điều kiện hưởng BHTN thông thoáng, dễ dàng hơn trước, thủ tục cũng nhanh gọn từ đăng kí đến nhận tiền hằng tháng (qua thẻ ATM). Trong năm 2011, BHXH TP.HCM đã giải quyết cho khoảng 100.000 hồ sơ BHTN, trong đó chỉ có 21 trường hợp nhận trợ cấp học việc, còn lại không có trường hợp nào có nguyện vọng tìm việc làm mới.
Bên cạnh đó, theo ông Khánh, cũng có nhiều người LĐ chủ động xin nghỉ việc để hưởng BHTN, trong khi thực tế họ đã nhận việc làm mới ở một DN khác. Như vậy không thể gọi là thất nghiệp. Có nhiều trường hợp DN “bắt tay” với người LĐ để trục lợi từ trợ cấp thất nghiệp như: Bố trí cho người LĐ nghỉ từng đợt (khi đã đóng BHTN đủ 12 tháng) để họ xin nhận BHTN, sau đó, lại tiếp nhận, kí hợp đồng trở lại. Như vậy, DN sẽ không phải đóng BHXH, BHTN cho người LĐ, còn người LĐ vẫn được hưởng lương và trợ cấp thất nghiệp. Chính vì những kẽ hở này mà thời gian qua, không ít LĐ xin nghỉ việc “ảo” để hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Ông Khánh cho biết, phía cơ quan BHXH biết nhưng khó khăn hiện nay là khi LĐ tìm tới đăng kí thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp, các cơ quan chức năng không có biện pháp xác minh các trường hợp nộp hồ sơ xin hưởng BHTN có thực sự đang thất nghiệp hoặc không xin được việc hay không và cũng không có chế tài nào để xử lí “vấn nạn” này. Trong khi đó, nhiều DN bị giải thể, người LĐ mất việc lại không được hưởng trợ cấp do DN nợ hoặc không đóng BHTN.
Thu Dịu