Ông Erwin Schweisshelm,xem tỷ số kèo nhà cái Trưởng đại diện Viện FES tại Việt Nam cho biết, ngày 4-8 vừa qua, những nội dung cơ bản của FTA Việt Nam - EU đã được hai bên thống nhất. Dù công tác đàm phán đã hoàn tất nhưng phải đợi một thời gian nữa FTA Việt Nam- EU mới có thể đi vào hiệu lực. Khi đó, 99% dòng thuế xuất khẩu của hàng hóa Việt Nam vào EU bằng 0%, chiếm 70% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này. Tuy nhiên, việc giảm thuế sẽ diễn ra theo lộ trình. Khi bắt đầu có hiệu lực, Việt Nam thực hiện ngay việc bỏ 65% thuế nhập khẩu đối với hàng hóa từ EU. Đồng thời, EU cũng tiến hành bỏ 85% dòng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, phần còn lại sẽ theo lộ trình như đã cam kết.
Theo nhận định của các chuyên gia, nhiều mặt hàng của Việt Nam sẽ có lợi thế khi FTA Việt Nam EU có hiệu lực. Tuy nhiên, cánh cửa không mở rộng hoàn toàn mà luôn có điều kiện đi kèm bằng các nguyên tắc xuất xứ.
Một trong những mặt hàng mà Việt Nam được hưởng ưu đãi là dệt may, EU chính thức giảm thuế cho ngành này ngay khi FTA có hiệu lực, nhưng mức giảm theo lộ trình trong 7 năm mới về 0%. Về nguyên tắc xuất xứ, EU đòi hỏi khâu dệt vải và may phải được thực hiện ở Việt Nam hoặc ở 1 nước đã ký FTA với EU, ví dụ như Hàn Quốc vì nước này đã ký FTA với EU. Dù Việt Nam cũng nhập khẩu nhiều từ Hàn Quốc nhưng Trung Quốc vẫn chiếm ưu thế hơn trong nguồn cung ứng. Đây sẽ là thách thức với DN ngành dệt may của Việt Nam.
Một mặt hàng khác cũng được đánh giá cao về tiềm năng lợi thế với thị trường EU là giày dép. Nhưng theo phân tích của các chuyên gia, giày dép vẫn chịu nhiều sức ép bởi ngay chính một số nước trong khu vực châu Âu vẫn đang duy trì ngành sản xuất giày.
Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, trong 7 tháng qua, hàng dệt may xuất vào EU đạt 1,95 tỷ USD tăng 4,2% so với cùng kỳ. EU vẫn là một trong 3 thị trường xuất khẩu chính của dệt may Việt Nam. Mặt hàng giày dép cũng đạt được mức tăng trưởng 16%, với kim ngạch gần 2,4 tỷ USD. Đối với mặt hàng vali, túi xách, ô dù, EU cũng là thị trường nhập khẩu chính, với kim ngạch là 441 triệu USD, tăng 13,9%.
Bên cạnh các quy định về kĩ thuật, DN sản xuất của Việt Nam, phải chú ý đến vấn đề sở hữu trí tuệ, vệ sinh môi trường, chuẩn mực trong lao động… đối với sản phẩm. Ông Erwin Schweisshelm cho rằng, tới đây Việt Nam sẽ phải nghĩ tới việc điều chỉnh 1 loạt các luật trong nước để phù hợp với chuẩn mực đề ra trong FTA Việt Nam –EU, như: Luật An toàn vệ sinh thực phẩm, Luật đầu tư, Luật Lao động...
“Cạnh tranh sẽ khốc liệt hơn, các DN quy mô vừa và nhỏ sẽ đối mặt với khó khăn nhiều nhất. Tuy nhiên, Việt Nam cũng phải biết chấp nhận hy sinh bớt những DN quá yếu để có được đội ngũ sản xuất năng lực vững vàng. Có như vậy, mới tận dụng được các ưu đãi mà FTA mang lại”, ông Erwin Schweisshelm nhấn mạnh.